Diabetes lijkt het risico op ALS te verlagen, revisie studierapport

Mensen met diabetes mellitus, met name die met type 2 diabetes, lijken een significant lager risico op ALS te lopen dan mensen zonder deze stofwisselingsstoornis, zo meldt een revisiestudie.

De bevindingen ondersteunen eerdere onderzoeken die suggereren dat diabetes een beschermende factor tegen ALS zou zijn, mogelijk als gevolg van de veranderingen in het glucose metabolisme die deze wijdverbreide aandoening kenmerken, schreven haar onderzoekers, erbij opmerkend dat extra onderzoek nodig is.

De studie, '’Diabetes mellitus is associated with a lower risk of amyotrophic lateral sclerosis: A systematic review and meta-analysis,’’ (‘’Diabetes mellitus is geassocieerd met een lager risico op amyotrofische laterale sclerose: Een systematische review en meta-analyse,'') werd gepubliceerd in Clinical Neurology and Neurosurgery.

Terwijl eerder bewijs heeft gesuggereerd dat diabetes zou kunnen beschermen tegen de ontwikkeling van ALS, zijn de studieresultaten inconsistent geweest.

Om eerdere bevindingen te verduidelijken, hebben onderzoekers van het Case Western University Hospital en de Cleveland Clinic een systematische revisie van studies uitgevoerd, die tot aan het begin van dit jaar zijn gepubliceerd en waarin het risico op ALS onder mensen met en zonder diabetes is onderzocht.

Van een totaal van 1.683 studies namen ze er 11 op in hun meta-analyse — een aanpak die de resultaten van meerdere wetenschappelijke studies combineert om de pool van gegevens te vergroten, waardoor een meer uitgebreide revisie mogelijk wordt.

Specifiek zijn er drie cohortstudies opgenomen, die in de loop van de tijd een populatie volgen om te bepalen wie de ziekte (in dit geval ALS) ontwikkelt, en acht controlestudies, die patiënten met en zonder ALS vergelijken om de verschillen tussen hen te bepalen (zoals het aandeel van de patiënten met diabetes).

De resultaten gaven aan dat diabetespatiënten 32% minder kans hadden om ALS te ontwikkelen dan patiënten zonder diabetes — een significante risicovermindering.

In het bijzonder bleek dit risico nog lager te zijn (41%) bij mensen met type 2 diabetes. De onderzoekers waarschuwden echter dat dergelijke resultaten ''met voorzichtigheid moeten worden geïnterpreteerd, aangezien slechts enkele studies gegevens over het subtype DM (diabetes) leverden''.

Er werden drie mogelijke redenen gegeven voor de lagere incidentie van ALS bij diabetespatiënten. Ten eerste, mensen met diabetes hebben de neiging om meer van een eiwit genaamd progranuline, dat de toxische eiwitklonten die ALS kenmerken lijkt te degraderen, te produceren. ''Een hoger niveau van progranuline dan de algemene bevolking is waargenomen bij patiënten met insulineresistentie en type 2 DM,'' schreven de onderzoekers. ‘’Dit hoge progranulinegehalte kan op zijn beurt een beschermende rol spelen tegen de ontwikkeling van ALS.’’

Ten tweede zijn neuronen bij ALS-patiënten in hypermetabolische toestand, wat betekent dat ze aanzienlijke hoeveelheden energie nodig hebben. Hoge bloedsuikerspiegels als gevolg van diabetes kunnen ''dienen als een onbedoeld compenserend mechanisme'' van deze hoge energiebehoefte, waardoor het begin van ALS wordt vertraagd, schreven ze.

Ten derde, kunnen hogere glucosespiegels de productie van stresskorrels in reactie op energietekort voorkomen, die worden verondersteld om deel te nemen aan de afzetting van eiwitklonten in ALS.

Het is ook mogelijk, zo schreven de onderzoekers, dat diabetes niet het oorzakelijke mechanisme is. Ze suggereerden eerder dat de resultaten van geanalyseerde studies verward zouden kunnen worden door de lichaamsmassa-index van de deelnemers (BMI, een maat voor lichaamsvet). Een hoge BMI, of overgewicht of obesitas, is een sterke risicofactor voor diabetes, maar correleert negatief met ALS.

Beperkingen van dit werk, zo merkten de onderzoekers op, omvatten gegevens over verwarrende variabelen zoals roken, lichaamsbeweging en de ernst van de ziekte die niet beschikbaar zijn in alle geanalyseerde studies.

Toch is hun rapport het eerste uitgebreide onderzoek naar de relatie tussen diabetes en ALS.

‘’De huidige studie vond een lager risico van DM-patiënten om ALS te ontwikkelen,'' concludeerden de onderzoekers. ‘’De mechanismen achter deze negatieve associatie blijven echter onbekend en verdere studies.’’

Vertaling: Gerda Eynatten-Bové

Bron: ALS News Today