De onderzoekers naar Amyotrofische Laterale Sclerose (ALS) hebben niet stilgezeten

De onderzoekers naar ALS hebben niet stilgezeten tijdens het houden van het 5e symposium van de André-Delambre stichting, in september laatstleden.

Een variatie in de genetica van de ziekte is waargenomen voor het eerst door het team van de neuroloog Jean-Pierre Julien. De interactie van het gen chromogranine B (CHGB) met de eiwitten, die verantwoordelijk zijn in 20% van de bekende gevallen van ALS, de superoxide dismutase (SOD1) « opent de deur naar het begrijpen van de sporadische gevallen. »

Amyotrofische Laterale Sclerose

Eerste piste om de niet-erfelijke gevallen te begrijpen

Een variatie in het gen chromogranine B (CHGB), de variatie P413L, zou een risicofactor kunnen zijn bij de ontwikkeling van de neurodegeneratieve ziekte ALS. Dat is wat een recente studie vooropstelt, welke uitgevoerd is door het team van neuroloog en onderzoeker in het ziekenhuis van de Université Laval (CHUL), Jean-Pierre Julien. Het DNA van 700 personen uit Quebec en Frankrijk werd gesequenced en vergeleken door het team van de onderzoeker.

Vermits het om genetica gaat, betoogt Jean-Pierre Julien, was de selectie van de patiënten en de controlegroep (personen uit in de familie of in de zelfde etnische groep als de patiënten) van groot belang. « De analyse van het DNA van patiënten uit Zweden was verschillend van deze uit Quebec en Frankrijk.» door de verschillende origine van de twee laatste, verklaart de onderzoeker.

De variatie van het gen CHGB, welk waargenomen werd bij 17% van de patiënten met ALS, werd ook waargenomen bij 5% van de controlegroep. Het feit dat het polymorphisme P413L ook werd teruggevonden zowel bij de personen uit de populatie als bij de patiënten met de ziekte, laat dus veronderstellen dat het zich wel degelijk gaat om een risicofactor die niet erfelijk is. « Het is heel zeldzaam dat we sporadische oorzaken vinden « bij neurodegeneratieve ziektes, verzekert Jean-Pierre Julien. Op basis van de statistieken, verkregen uit de studie, vertegenwoordigt de variatie P413L « waarschijnlijk een gen dat bijdraagt aan de ziekte » vervolgt hij.

De veroudering van degenererende cellen begrijpen

De chromogranines B (CHGB) zijn verantwoordelijk voor de afscheiding in de cellen, legt Jean-Pierre Julien uit. Hun transformatie naar P413L is dus benaderd voor het minder efficiënt maken van dit mechanisme. « Een variatie overleeft in het aminozuur, voegt de onderzoeker toe. De proline wordt omgezet in leucine; »

Het mechanisme waardoor de variatie van het gen overleeft, is nog niet duidelijk, maar de groep van Julien gelooft dat “de cel die drager is van de variatie P413L sneller achteruitgaat”. De studie heeft ook opgemerkt dat de patiënten die drager zijn van het gen, “ongeveer 10 jaar vroeger dan de anderen” getroffen werden door de ziekte. Vooral omdat bewezen werd dat het gen CHGB aan de origine ligt bij zowel erfelijke als sporadische gevallen.

Jean-Pierre Julien gelooft echter niet dat de variatie aan de oorzaak ligt van de degeneratie van de cel. “De variatie P413L heeft geen grote toxiciteit”, bevestigt hij. “De variatie doodt niet in één keer de cel, maar heeft zeker een effect op lange termijn” veronderstelt hij.

De onderzoeker stelt dat de genetische variatie die geobserveerd werd door het team, wel degelijk een risicofactor voorstelt “maar dat is waarschijnlijk niet de hoofdoorzaak”. De interactie van de gen varieteit CHGB met de superoxide dismutases (SOD1) is verantwoordelijk voor slecht 10% van de geobserveerde gevallen bij de patiënten”, zegt de neuroloog. Ongeveer “90% van de gevallen worden dus veroorzaakt door de interactie van meerdere genen”, zegt de neuroloog.

Het mechanisme van veroudering van de cellen, eigen aan de neurodegeneratieve ziekten, blijft nog slechts gekend. Jean-Pierre Julien legt het toch summier uit door “ een opeenstapeling van risicofactoren”. De ontdekking van het polymorphisme P413L, verbonden aan ALS, alhoewel het niet meer voorstelt dan één gen en één risicofactor, is nochtans een piste om verder te volgen, verzekert hij.

Een ongewoon onderzoek

Jean-Pierre Julie rapporteert dat zijn team momenteel het enige is om te werken met het chromogranine B in het kader van onderzoek naar ALS. “De chromogranines werden nog niet verder onderzocht”, verzekert hij. Het onderzoek gaat door met de introductie van het CHGB gen in celculturen.

Even herinneren dat sclerose verwijst naar de verharding van de getroffen gebieden door de ziekte, in dit geval, de voorste hoorn van het ruggenmerg, waarvan zenuwimpulsen afkomstig zijn. Met lateraal beschrijft men het geimpacteerde gebied. De term amyotroof verwijst naar “spieren zonder voeding” welk refereert naar de atrofie van de spieren veroorzaak door de degeneratie van de motorneuronen, verantwoordelijk voor de zenuwimpulsen.

“In de meeste gevallen, is de patiënt bewust van het begin tot het einde en is zich bewust van de progressieve handicap van zijn lichaam” legt uiteindelijk de expert in organogenese van de Universiteit van Laval uit, François Berthod.

Vertaling: Erika Mackelberghe

Bron: impactcampus.qc.ca