Neurofilamenten als biomarkers bij neurologische aandoeningen - naar klinische toepassing

Abstract

Neurofilament eiwitten zijn gevalideerd als specifieke lichaamsvloeistof biomarkers van
neuro-axonale schade. De komst van zeer gevoelige analytische platforms die betrouwbare
kwantificering van neurofilamenten in bloedmonsters mogelijk maken en longitudinale
follow-up vereenvoudigen, heeft de weg vrijgemaakt voor de ontwikkeling van
neurofilamenten als biomarker in de klinische praktijk. Potentiële toepassingen zijn onder
andere het beoordelen van ziekteactiviteit, het monitoren van reacties op behandeling en het
bepalen van de prognose bij veel acute en chronische neurologische aandoeningen, maar
ook het gebruik van neurofilamenten als uitkomstmaat in onderzoeken naar nieuwe
therapieën. Door deze vooruitgang staat het meten van neurofilamenten nu in het
vooruitzicht om gebruikt te worden voor de routinematige klinische praktijk voor de evaluatie
van individuen. In dit overzicht schetsen we eerst de huidige kennis over de structuur en
functie van neurofilamenten. Vervolgens bespreken we analytische en statistische
benaderingen en uitdagingen bij het bepalen van neurofilament niveaus in verschillende
klinische contexten en beoordelen we de implicaties van neurofilament lichte keten (NfL)
niveaus bij normale veroudering en de beïnvloedende factoren waarmee rekening moet
worden gehouden bij het interpreteren van NfL metingen. Daarnaast geven we een overzicht
van de huidige waarde en potentiële klinische toepassingen van neurofilamenten als
biomarker van neuro-axonale schade bij een reeks neurologische aandoeningen, waaronder
multiple sclerose, de ziekte van Alzheimer, frontotemporale dementie, amyotrofische laterale
sclerose, beroerte en cerebrovasculaire aandoeningen, traumatisch hersenletsel en de
ziekte van Parkinson. We bekijken ook de stappen die nodig zijn om de vertaling van
neurofilamenten van het laboratorium naar de behandeling van neurologische ziekten in de
klinische praktijk te voltooien.

Belangrijke punten

Neurofilament eiwitten hebben zich ontpopt als een van de belangrijkste lichaamsvloeistof
biomarkers van neuro-axonale schade in een breed scala van neurologische ziekten.
Hooggevoelige analytische platforms maken betrouwbare kwantificering van neurofilament
lichte keten (NfL) niveaus in bloedmonsters mogelijk, wat de weg vrijmaakt voor gebruik in
de klinische praktijk.

Het opzetten van grote referentiedatabases van fysiologische bloedspiegels van NfL,
aangepast voor leeftijd en BMI, was een belangrijke mijlpaal op weg naar het klinisch
gebruik van NfL.

Neurofilament niveaus kunnen vaak niet worden gebruikt voor het diagnosticeren van
ziekte-entiteiten, maar zijn nuttig als biomarker van het diagnostische type in de preklinische
fasen van neurodegeneratieve ziekten en als markers van ziekteprogressie, prognose en
respons op behandeling.

Neurofilament niveaus worden in toenemende mate gebruikt als uitkomstmaat in klinische
onderzoeken; de goedkeuring van tofersen door de FDA was gebaseerd op veranderingen
in NfL-niveaus in het bloed, wat een paradigmaverschuiving markeert in het belang van
biomarkers bij wettelijke goedkeuringen.

Standaardisatie en kruiscompatibiliteit van neurofilamentmetingen met de huidige
opkomende analytische platforms zijn de sleutel tot het voltooien van de vertaling van
neurofilamenten naar de klinische praktijk.

Vertaling: Ann Bracke
Bron: Nature Review Neurology