Uit een recente studie die pridopidine evalueert ter behandeling van ALS blijkt dat het middel geen effect heeft op de ziektevoortgang. De 24 weken durende studie was een onderdeel van het HEALEY ALS-platformonderzoek en ging na of pridopidine de functionele aftakeling kon remmen bij patiënten met ALS, een neurodegeneratieve aandoening die wordt gekenmerkt door progressieve spierzwakte en motorisch functieverlies. 

De bevindingen verschenen online in JAMA (The Journal of the American Medical Association), op 17 februari 2025. 

Amyotrofische laterale sclerose is een progressieve en fatale neurodegeneratieve ziekte met beperkte behandelingsopties. De sigma-1 (σ1) -receptor kwam onder de aandacht als potentieel therapeutisch doelwit omdat hij de cel kan beschermen en een rol speelt bij neurodegeneratie. Jeremy M. Shefner, MD, PhD, Department of Neurology, Barrow Neurological Institute, Phoenix, AZ, en zijn collega’s wilden nagaan of pridopidine, een selectieve σ1-receptor-agonist, de ziektevoortgang kon vertragen en de motorische functie kon stabiliseren. 

Dit gebeurde in het kader van het HEALEY ALS-platformonderzoek. Dit onderdeel, een fase 2/3 gerandomiseerde studie, was over meerdere centra gespreid, en greep plaats in 54 sites in de VS van januari 2021 tot juli 2022. In totaal kregen 163 deelnemers met ALS ofwel pridopidine ofwel een placebo. Bij de analyse werden daarbovenop nog eens 122 placebodeelnemers betrokken. De dosis bedroeg 45 mg tweemaal daags oraal toegediende pridopidine of een overeenkomstig placeboregime, en dit gedurende 24 weken. 

Het primaire eindpunt mat de ziektevoortgang aan de hand van een model waarin de functionele afname en de overlevingskansen waren verwerkt. De secundaire eindpunten omvatten de ademhalingsfunctie, bulbaire symptomen, en maatstaven die op de overlevingskansen betrekking hadden. 

Dit leidde tot de volgende bevindingen: 

• Er namen 162 patiënten deel met een gemiddelde leeftijd van 57,5 jaar, van wie 35% vrouwen. 

• 136 deelnemers (84%) voleindigden de studie. 

• Qua ziektevoortgang werd geen significant verschil opgetekend tussen pridopidine en placebo (DRR: 0,99, 95% geloofwaardig interval: 0,80-1,21, waarschijnlijkheidsgraad van de DRR <1: 0,55). 

• Qua functie en overlevingskansen werden geen verbeteringen vastgesteld. 

• Pridopidine scoorde ook niet op de secundaire eindpunten. 

• De meest gangbare negatieve bijwerkingen waren valpartijen (28,1% in de pridopidine-groep vs. 29,3% in de placebogroep) en spierzwakte (24,0% vs. 31,7%). 

Het HEALEY ALS-platformonderzoek kwam tot de bevinding dat pridopidine geen betekenisvolle impact had op de ziektevoortgang bij patiënten met amyotrofische laterale sclerose. In de loop van de 24 weken durende studie trad geen significant verschil aan het licht tussen pridopidine en placebo qua ziekte-ernst, functionele afname of overlevingskansen. De behandeling leverde ook op de secundaire eindpunten geen voordelen op. 

“Deze resultaten wijzen erop dat pridopidine mogelijk geen effectieve therapeutische optie is voor ALS. Er is nood aan meer onderzoek naar levensvatbare behandelingen die de ziektevoortgang kunnen vertragen en de functionele resultaten kunnen verbeteren”, zo besluiten de auteurs. 

Vertaling: Bart De Becker 

Bron: HEALEY ALS Platform Trial Study Group