Fasudil toont beloftevolle resultaten in 3 ALS-patiënten behandeld onder het Amerikaans medisch noodprogramma compassionate use

Fasudil, dat in Japan is goedgekeurd voor de behandeling van patiënten met een beroerte, wordt ook goed verdragen en voorkomt verslechtering van de ziekte in personen die lijden aan ALS, althans volgens een rapport van drie patiënten die het medicijn kregen onder het Amerikaanse medisch noodprogramma compassionate use.

De effecten waren echter van voorbijgaande aard, en alle drie patiënten ervaarden ofwel een achteruitgang in hun mogelijkheden om dagelijkse taken uit te voeren of een verslechtering in spierfunctie enkele maanden nadat de behandeling werd gestopt.

De studie “Compassionate Use of the ROCK Inhibitor Fasudil in Three Patients With Amyotrophic Lateral Sclerosis,” is gepubliceerd in het vakblad Frontiers in Neurology.

Behandelingen voor ALS zijn schaars en voorzien slechts milde voordelen voor  patiënten. De twee in de USA goedgekeurde therapieën, riluzole (op de markt gebracht onder verschillende merknamen afhankelijk van hoe het wordt verstrekt) en Radicava (edaravone), zijn respectievelijk goedgekeurd op basis van een drie maanden overlevingsvoordeel en een vertraging in afname van functionele mogelijkheden met 30%.

Dit betekent dat de ziekte blijft evolueren en verslechtering in motor functie induceert, zelfs terwijl patiënten de behandeling krijgen. Therapieën die effectiever de ziekteprogressie tegengaan zijn dus nodig voor deze populatie.

In bepaalde situaties laten de regelgevende agentschappen toe dat pharmabedrijven experimentele geneesmiddelen ter beschikking stellen van patiënten buiten een klinische studie om. Dit is in de USA gekend als compassionate use.

Fasudil, op de markt gebracht onder de merknaam Eril door Asahi Kasei Pharma, is een remmer van het Rho kinase (ROCK) proteïne dat is goedgekeurd om vasoconstrictie in de hersenen te verlichten bij mensen die een bepaald type beroerte – genaamd subarachnoïdale bloeding – hebben doorgemaakt. Dierproeven naar neurodegeneratieve ziekten suggereren echter dat het ook het afsterven van zenuwcellen kan voorkomen, neuronale regeneratie in stand houden, en microglia (immuuncellen van de hersenen) moduleren om beschermende, eerder dan schadelijke, functies te bekomen.

In preklinische diermodellen voor ALS verhoogde fasudil significant de overlevingstijd en verbeterde het de motor functie en de regeneratie van verbindingen tussen de zenuw- en spiercellen.

De onderzoekers legden uit: “Op basis van de beloftevolle resultaten van Fasudil behandeling in preklinische diermodellen voor ALS en zijn goed gekend veiligheidsprofiel voor andere indicaties vormt het een uitstekende kandidaat voor herbestemming als een ziekte veranderende therapie voor ALS.”

Een internationaal team van wetenschappers rapporteert nu de veiligheid en preliminaire tekenen van doeltreffendheid van fasudil in drie ALS-patiënten die het medicijn kregen onder compassionate use. Allen werden behandeld met een 30 mg dosis (het hoogst toegelaten in Japan), toegediend als een intraveneuze infusie, tweemaal daags gedurende 20 opeenvolgende werkdagen.

De patiënten, een 66-jarige man en twee vrouwen met leeftijd 62 en 68 jaar, hadden allen een verslechtering van hun symptomen ervaren in de maanden die voorafgingen aan het begin van de behandeling met fasudil, ondanks behandeling met riluzole. Eén patiënt zag zijn ALS functional rating scale-revised (ALSFRS-R) score dalen van 41 naar 38 punten in de voorafgaande maand.

Deze schaal meet de mogelijkheid van een patiënt om dagelijkse taken uit te voeren zoals spreken, slikken, en aankleden. Doorgaans ervaren patiënten een verlies van een punt per maand. Zijn longfunctie was ook ernstig verminderd.

Het is vermeldenswaardig dat fasudil infusies goed werden verdragen door alle drie de patiënten, waarbij geen enkele een neveneffect ervaarde — zelfs geen daling in bloeddruk, wat een frequent voorkomend neveneffect is van fasudil.

ALSFRS-R scores bleven stabiel in alle patiënten tijdens de vier weken van de behandeling, maar begonnen enkele maanden nadat toediening van fasudil was gestopt opnieuw af te nemen. De mannelijke patiënt zag zijn longfunctie ook opmerkelijk verbeteren — van 26% naar 62% — maar ook dat verslechterde ernstig nadat de behandeling was gestopt.

Ondanks de beloftevolle resultaten waarschuwen de onderzoekers: “er kunnen geen conclusies worden getrokken uit deze beperkte patiënten wat betreft doeltreffendheid van de behandeling.” Ze verduidelijken daarbij dat het onmogelijk is om zeker te weten of fasudil de ziekteprogressie vermindert.

Ze schrijven: “Het is onmogelijk te zeggen of de evolutie was afgezwakt in vergelijking met het natuurlijk verloop van de ziekte. Er waren echter een aantal tekenen van een mogelijks transiënt positief effect van Fasudil,”

Een lopende fase 2a klinische studie (NCT03792490) is in uitvoering om de voordelen van fasudil te bevestigen in ongeveer 120 ALS-patiënten. De studie met naam ROCK-ALS is in hoofdzaak ontworpen om de veiligheid van twee verschillende dosissen van fasudil (30 mg en 60 mg) versus placebo te bestuderen.
Secondaire metingen omvatten overlevingstijd, verandering in ALSFRS-R scores, door de patiënt gerapporteerde levenskwaliteit, cognitieve functie, longfunctie, en communicatie tussen zenuwcellen en spiercellen.

De klinische studie rekruteert deelnemers in 16 centra in Duitsland, Frankrijk en Zwitserland. Meer informatie over locaties en criteria om in aanmerking te komen is hier verkrijgbaar.

Vertaling: ALS Liga: Dirk

Bron: ALS News Today