Tientallen jaren oud malariageneesmiddel verlaagt de niveaus van een biomarker die gekoppeld is aan ALS

Onderzoekers zetten een tientallen jaren oud malariageneesmiddel in om een genetische mutatie aan te pakken bij patiënten met een overgeërfde vorm van amyotrofische laterale sclerose (ALS).

In een recente studie kwamen ze tot de vaststelling dat het toedienen van het geneesmiddel pyrimethamine effectief de niveaus verlaagt van het toxische eiwit dat wordt geproduceerd door een mutatie in het SOD1-gen, dat gekoppeld is aan de overgeërfde vorm van ALS.

ALS is een progressieve ziekte van het zenuwstelsel die zenuwcellen in de hersenen en het ruggenmerg aantast en de spieren verzwakt. Geleidelijk aan verliest het slachtoffer de controle over de spieren, ondervindt hij of zij moeilijkheden om te spreken en treedt uiteindelijk verlamming in. De overlevingsduur na de diagnose bedraagt meestal niet meer dan twee tot vijf jaar.

"Onze internationale studie werd uitgevoerd door meerdere centra en kwam tot de bevinding dat pyrimethamine de SOD1-niveaus verlaagt in het cerebrospinale vocht van patiënten met familiale ALS en dat de intensiteit van deze verlaging gekoppeld is aan de dosis pyrimethamine", zegt hoofdonderzoeker Dale J. Lange, M.D., hoofd Neurologie aan het Hospitaal voor Speciale Chirurgie in een van tevoren opgestelde verklaring. "Deze slopende ziekte blijft voorlopig ongeneeslijk, maar onze studie wijst voor het eerst op een geneesmiddel dat de niveaus verlaagt van een eiwit waarvan geweten is dat het een rol speelt in de ziektevoortgang; als dusdanig kon dus een vertraging van de ziektevoortgang worden verwacht."

Tweeëndertig patiënten met verscheidene genetische mutaties van SOD1 gekoppeld aan ALS werden ingeschreven voor de studie. De deelnemers kregen een klinische beoordeling van hun kracht, motorische functie, levenskwaliteit en potentiële ongunstige effecten. Er kwamen ook bloedonderzoeken bij kijken en er werden drie lumbale puncties toegepast.

24 van de deelnemers kwamen zes keer op consultatie gedurende een periode van 18 weken en 21 deelnemers werkten alle consultaties af.

Dit project, waarvan verslag werd gedaan in de Annals of Neurology, was de grootste prospectieve klinische en biologische studie van patiënten met familiale ALS die tot nog toe werd gepubliceerd, zo merken de onderzoekers op.

"Voor zover we weten, is dit de eerste studie bij mensen met ALS die een voor de ziekte relevante biomarker in het cerebrospinale vocht als doelwit kiest en de niveaus ervan weet te verlagen", zegt Lange. "We stelden vast dat pyrimethamine veilig is en goed wordt verdragen door patiënten met een vorm van ALS die wordt veroorzaakt door verschillende SOD1-mutaties."

Hoewel de studie niet bewees dat het geneesmiddel de ziektevoortgang vertraagt, observeerden de onderzoekers wel één en ander. Er is nood aan uitgebreider studies om definitief vast te stellen of pyrimethamine wel degelijk een invloed heeft op het ziekteverloop, voegt Lange hier nog aan toe.

Twee beperkingen van de studie waren dat de patiënten verschillende niveaus van ziekte-ernst vertoonden en dat diegenen met de meest ernstige symptomen vaker afhaakten, zo zeggen de onderzoekers. In de loop van de negen maanden durende studie werd geen betekenisvolle verandering in de levenskwaliteit geobserveerd.

Vertaling: Bart De Becker

Bron: Bioscience Technology