Mexiletine werkzaam bij ALS?

Cambridge, Massachusetts (VS), 5 februari 2013

Er gaan vaak meer 10 jaar onderzoek overheen voordat medicijnen op de markt gebracht kunnen worden. Maar omdat mensen met ALS gemiddeld 2 tot 5 jaar te leven hebben na de diagnose, zijn artsen op zoek naar manieren om dit te versnellen. Door het klinische onderzoek anders in te richten, denken sommige deskundigen dat medicijnen sneller getest kunnen worden. Ook kunnen via bruikbaarheidsonderzoeken niet-effectieve of onveilige medicijnen sneller terzijde worden geschoven.

Foto: Kalmeren van zenuwen bij ALS Mexiletine kan wellicht de motorneuronen beter beschermen door de overactiviteit van natriumkanalen (blauw) in het centrale zenuwstelsel terug te dringen.

Sommige onderzoekers hopen echter met behulp van reeds bestaande en door de FDA goedgekeurde medicijnen nog sneller het leven van ALS-patiënten te veranderen. Zij richten zich hierbij op medicijnen die inwerken op nieuw-ontdekte ziektemechanismen bij ALS.

Een van deze medicijnen, mexiletine, kan mogelijk de overactiviteit (hyperexcitabiliteit) van bepaalde neuronen bij ALS-verminderen. Deze overactiviteit vormt wellicht een van de eerste fases van de ziekte. Onderzoekers denken dat het middel verdere beschadiging van de motorische zenuwen kan verminderen, waardoor het ziekteproces vertraagt.

”ALS-patiënten kunnen baat hebben bij mexiletine,” aldus Dr. Michael Weiss, specialist neuromusculaire aandoeningen van de van de University of Washington School of Medicine, en hoofdonderzoeker bij dit onderzoek. “Hyperexcitabiliteit is mogelijk een van de eerste stappen in het neurodegeneratieve proces.”

Het klinische fase II-onderzoek start naar verwachting begin 2013.

Mexiletine werd al in het begin van de jaren ’90 van de vorige eeuw door artsen gebruikt als middel tegen spierstijfheid bij mensen die leden aan een vorm van myotonie (de verzamelnaam van een groep zeldzame spierziekten). Het medicijn was oorspronkelijk ontwikkeld om hartritmestoornissen tegen te gaan, en zorgt ervoor dat natriumkanalen die onterecht open staan worden gesloten, waardoor spieren beter kunnen ontspannen.

Mexiletine is onlangs getest bij mensen met niet-dystrofische myotonie. Daarbij bleek dat belangrijke tekenen van myotonie, waaronder spierstijfheid en spierpijn, werden verminderd. Het middel wordt nu steeds meer voorgeschreven aan mensen met deze spierziekten die last hebben van myotonie.

“We hebben aangetoond dat mexiletine werkt. Dat is een geweldig resultaat,” aldus Dr. Richard Barohn, specialist neuromusculaire aandoeningen van het University of Kansas Medical Center en leider van het onderzoek.

Er wordt nu ook onderzocht of mexiletine gebruikt kan worden als middel tegen spierkrampen bij andere aandoeningen, waaronder ALS.

“We denken dat veel van de problemen bij spierkrampen worden veroorzaakt door deze weerbarstige natriumkanalen,” aldus neuroloog Bjorn Oskarsson van de University of California - Davis School of Medicine, en hoofdonderzoeker bij dit onderzoek. “De axonen werken niet naar behoren.”

Tegengaan van overactiviteit

Neuroloog Robert Brown van de universiteit van Massachusetts denkt dat mexiletine nog veel meer kan betekenen voor mensen met ALS. Het middel kan de overactiviteit van natriumkanalen in bepaalde neuronen in de hersenen en het ruggenmerg verminderen. Deze overactiviteit is mogelijk de oorzaak van of draagt bij aan de beschadiging van zenuwcellen die uiteindelijk leidt tot ALS. Dr. Brown verklaarde dat in een muismodel van ALS een dagelijkse toediening van mexiletine de levensduur aanzienlijk verlengde.

Uit onderzoek dat werd geleid door Kerry Mills, PhD FRCP, van King’s College in Londen en Steve Vucic, PhD, van Neuroscience Research Australia, kwam naar voren dat overactiviteit mogelijk gezien kan worden als een vroeg stadium van de ziekte. Natriumkanalen in bepaalde neuronen in de motorische centra in de hersenen blijken bij mensen met ALS overactief te zijn. Hiervan kan al sprake zijn nog voordat er symptomen optreden, aldus luidde de conclusie uit een kleinschalig onderzoek bij mensen met een hoog risico op een familiale (erfelijke) vorm van ALS.

Mexiletine lijkt dus niet alleen de zenuwen te beschermen tegen verdere schade, maar lijkt ook in een eerder stadium van ALS het ziekteverloop te vertragen.

Neurologen in de VS staan nu klaar om bij mensen te onderzoeken of mexiletine inderdaad het ziekteverloop kan vertragen. Dit klinische fase II-onderzoek zal 16 weken duren en wordt uitgevoerd op 10 locaties in het Noordoosten van de VS die verbonden zijn aan het Northeast ALS Consortium (NEALS), waaronder de University of Washington School of Medicine, het University of Kansas Medical Center en de Penn State University School of Medicine.

Het belangrijkste doel van deze fase van het onderzoek is te bepalen of mexiletine veilig is voor ALS-patiënten en door hen goed wordt verdragen. Daarnaast zal de spierfunctionaliteit worden gemeten (ALS FRS) en de frequentie en hevigheid van spierkrampen. Naar verwachting zullen 60 ALS-patiënten meedoen aan het onderzoek.

“We weten al veel over mexiletine,” aldus Dr. Micheal Weiss. “het is een heel veilig medicijn en is al ruim 20 jaar goedgekeurd door de FDA.”

Bron: ALSTDI / StopALS.nu