Universitair stamcelonderzoek bij ALS is beloftevol

Na de eerste experimenten, opgesteld om uit te maken of stamcellen kunnen helpen bij ALS-patiënten, zien onderzoekers aan de Universiteit van Michigan enkel positieve resultaten. Vijf ALS patiënten kregen stamcellen in hun ruggenmerg ingespoten. Geen van hen vertoonde afstotingsverschijnselen.

Zoals veel Amerikanen volgt Alexander Clarence uit de gemeente Macomb het project op de voet. De 65 jarige werkte jarenlang in vleesverpakkingsbedrijven, in een job met veel lichamelijke arbeid. Zijn lichaam dat hem hielp om brood op de plank te krijgen laat hem nu in de steek.

Zo’n twee en een half jaar geleden, terwijl Alexander recupereerde van een operatie aan de rug, begon hij meer en meer te vallen. De dokters gaven hem uiteindelijk de diagnose ALS, een ziekte die de aansturing van de spieren aantast. Maar toch voelt hij zich gelukkig. "Mijn ziekte is minder agressief dan bij veel anderen," zei Alexander. "Bij sommigen is ze zelfs op korte termijn fataal". Alexander stelt, zoals ettelijke ALS patiënten, veel hoop in het stamcelonderzoek dat aan de Universiteit van Michigan gevoerd wordt.

De onderzoekers zijn in de beginfase van een studie die uiteindelijk moet uitmaken of foetale stamcellen een effect hebben bij ALS patiënten. Tot nog toe zijn de resultaten in lijn met wat de wetenschappers verhoopten.

Het gezamenlijk onderzoeksteam aan de Universiteit van Michigan en de Emory Universiteit in Atlanta injecteerde sinds januari stamcellen in de ruggengraat van vijf ALS patiënten, met als hoofddoel vast te stellen of de geïnjecteerde cellen problemen veroorzaken in de patiënten.

"Tot nog toe waren er geen problemen met de gevoelszenuwen", zegt dr. Eva Feldman, directeur aan het medisch onderzoekscentrum A. Alfred Taubman op de campus van de Universiteit van Michigan, waar het project werd uitgedokterd. "Er waren geen ongewenste bijwerkingen".

De eerste drie patiënten kregen in het lumbale gebied vijf injecties aan één zijde van de ruggengraat, telkens met een dosis van 50.000 stamcellen. De volgende twee patiënten, en later deze maand nog een derde, kregen vijf injecties aan beide kanten van de ruggengraat.

Het klinische luik (de chirurgische injectie van de stamcellen en de opvolging van de patiënten) wordt in Emory uitgevoerd onder leiding van dr. Nicholas Boulis, die vanuit het Michigan team overstapte naar het team in Atlanta. Het stamcelonderzoek wordt in Ann Arbor uitgevoerd.

Tot voor enkele jaren was dit soort werk onmogelijk in de staat Michigan. Maar twee jaar geleden keurden de volksvertegenwoordigers een wetsvoorstel goed waardoor stamcelonderzoek toegestaan is. In het volgende anderhalf jaar zullen nog 18 mensen met stamcellen geïnjecteerd worden om er zeker van te zijn dat de opname door de gastheerlichamen veilig is.

Op elk moment leven 30.000 Amerikanen met ALS. Het merendeel tussen 40 en 75 jaar, zonder onderscheid van ras noch geslacht.

De ziekte tast de motorneuronen aan (die impulsen van het zenuwstelsel naar de spieren sturen). Terwijl het verstand volledig blijft functioneren, takelen de spieren af tot de patiënt uiteindelijk niet meer kan bewegen noch zelfstandig ademen.

Alexander ondervindt dit aan de levende lijve. "Ik kan niet lopen," zegt hij. "Ik kan uit mijn stoel komen en eventjes rechtstaan – ongeveer een minuut of zo. Ook naar de badkamer gaan kan ik niet alleen. Bij alles dat ik doe, moet ik geholpen worden".

Sue Burstein-Kahn, directeur van “Michigan ALS”, een organisatie zonder winstbejag die ALS-onderzoeken steunt, zegt: "Het werk van Eva Feldman en de mogelijkheden voor stamcellen zijn heel opwindend".

Als fase I succesvol is, start een tweede testgroep met ALS patiënten om vast te stellen wat het effect is van stamcellen op de ziektevoortgang. Zijn ook die resultaten positief, dan volgt een nog grotere testgroep. En als alles meevalt, komt er misschien een algemene behandeling om de ziektevoortgang te vertragen of te stoppen.

Maar zelfs onder de meest ideale omstandigheden is het een proces dat nog jaren zal duren. De testpersonen beseffen dat de mogelijke voordelen van het onderzoek voor hen wellicht te laat komen. Dat is één van de redenen waarom Eva Feldman hen zo erg waardeert.

"Het is een voorrecht om te werken met mensen uit de ALS gemeenschap," zei zij. "Zij zijn een verbazingwekkende groep. Al hebben zij een ontwrichtende en heel moeilijke ziekte, toch boden zij zich van over het hele land spontaan aan om deel te nemen aan het onderzoek. Ze weten dat het hen niet zal helpen, maar dat in de toekomst anderen er misschien mee gebaat zijn. En dat inspireert ons".

Vertaling: Koen De Vleeschauwer

Bron: ALS Independence