Hersenstimulatie

10-04-2012

ALS is een heel ernstige ziekte waarvoor nog geen goede behandeling bestaat. Er wordt al jaren intensief gezocht naar een nieuwe behandeling met medicijnen. Helaas is het nog niet gelukt om een succesvolle behandeling te vinden. Wel is er veel kennis opgedaan over het onderliggend ziekteproces bij ALS. Zo is duidelijk geworden dat een verhoogde prikkelbaarheid van een deel van de hersenschors, dat verantwoordelijk is voor het aansturen van de spieren, waarschijnlijk een rol speelt  in het ziekteproces van ALS. Deze verhoogde prikkelbaarheid wordt veroorzaakt door een toename van een stofje in de hersenen, glutamaat, dat vervolgens zenuwen gevoelig maakt voor celdood.

Deze toename van glutamaat kan geremd worden met medicijnen. Het is echter ook mogelijk om de verhoogde prikkelbaarheid van de hersenen te veranderen met behulp van de techniek: ‘transcraniele direct current stimulatie (tDCS)’ TDCS is een methode die gebruik maakt van een zeer lage gelijkstroom uit een met batterijen gevoed kastje, waarmee via twee elektrodes op het hoofd de prikkelbaarheid van hersengebieden tijdelijk veranderd kan worden. Een door tDCS geïnduceerde verlaging van de prikkelbaarheid van de hersenen zou, in theorie, de glutamaat afhankelijke hersenschade bij ALS kunnen tegengaan.
Echter, de ervaring met tDCS bij andere neurologische ziekten is wisselend door kortdurende en variable effecten.
Voordat een eventuele grote trial naar de behandeling van ALS met tDCS gestart kan worden, moesten er eerst een aantal cruciale vragen beantwoord worden. Allereerst moest de grootte van het effect van tDCS op de prikkelbaarheid van de hersenen bij ALS worden vastgesteld en worden vergeleken met die van gezonde mensen. Voor een aanhoudend effect zou tDCS herhaald moeten worden toegepast. Het benodigde aantal sessies met tDCS en het effect van herhaalde behandelingen was ook nog onbekend.

Een recente studie van het ALS Centrum Nederland, gepubliceerd in het Amerikaanse tijdschrift ‘Muscle and Nerve’, heeft nu antwoord gegeven op bovengenoemde vragen. Het resultaat is echter teleurstellend: tDCS heeft wel effect op de prikkelbaarheid van de hersenen bij gezonde mensen maar geen effect op de hersenen van patienten met ALS. Daarmee zou tDCS in de toekomst mogelijk wel bijdragen aan de diagnostiek van ALS maar is de uitkomst van deze studie niet bemoedigend voor het potentiele effect van tDCS op de behandeling van ALS.
Verder onderzoek naar andere vormen van hersenstimulatie/remming is waarschijnlijk wel nuttig maar een groot onderzoek naar het effect van tDCS als behandeling van ALS zal voorlopig niet in het ALS Centrum plaatsvinden.

Literatuur

Munneke MA Stegeman DF, Hengeveld YA, Rongen JJ, Schelhaas HJ, Zwarts MJ. Transcranial direct current stimulation does not modulate motor cortex excitability in patients with amyotrophic lateral sclerosis. Muscle Nerve. 2011;44:109-14.

Bron: ALS Centrum Nederland

Share