Fransen bekomen hoopvolle resultaten van testen met antistoffen op Amyotrofische Laterale Sclerose.

Na een eerste toediening bij de mens van monoclonale antistoffen tegen de proteïne Nogo-A werden door Dr. Pierre-François Pradat (ziekenhuis la Salpêtrière, Parijs) belovende resultaten voorgelegd tijdens het laatste internationale congres gewijd aan ALS.

Hoewel het hier slechts een test betreft met als doel de tolerantie bij patiënten die aan ALS lijden te bestuderen (fase I/IIa), werd een tendens tot vermindering van de achteruitgang van ademhalings- en motorische functies gerapporteerd. De klinische proef volgt op fundamentele werkzaamheden  van de ploegen van Dr. Pierre-François Pradat en van Dr. Jean-Phillipe Loeffler (INSERM U692, Strasbourg).

“Het proteïne Nogo-A is de sterkste remmer van de axonale groei die tot op heden gekend is”, legt Dr. Pradat uit in het vakblad “Quotidien du Médecin”. Deze proteïne komt voor in normaal functionerend zenuwstelsel. De onderzoeksploegen hebben aangetoond dat men abnormaal hoge aantallen van deze proteïne Nogo-A aantreft in de spieren van de patiënten die aan ALS lijden. Het teveel aan deze proteïne, die de axonale groei remt, zou aldus een hindernis kunnen vormen voor de natuurlijke mechanismen van de herbezenuwing  om aldus het verlies aan motorische axonen te compenseren. Inderdaad, de motorische neuronen degenereren niet allemaal op gelijke wijze en er rest een populatie van gezonde motorische neuronen die niet zijn aangetast. Deze laatsten kunnen verlengingen aanmaken om de ontzenuwde spiervezels te herkoloniseren. Door de proteïne Nogo-A, dat de axonale groei remt, te blokkeren, zou het mogelijk zijn om het mechanisme van herbezenuwing te begunstigen en dus de achteruitgang van de motorische functies te verbeteren, of deze tenminste te vertragen.

Een menselijk monoclonaal antilichaam
De laboratoria GSK hebben een menselijk monoclonale antistof op punt gesteld. Dit werd bestudeerd in een fase I/IIa studie, waarbij het belangrijkste objectief nog niet de evaluatie van de therapeutische effectiviteit/werkzaamheid beoogt, dan wel het bepalen van risico’s op  bijwerkingen. Deze internationale studie, onder supervisie van Pr. Vincent Meininger (ziekenhuis la Salpêtrière, Parijs), is in Frankrijk gerealiseerd in het centrum voor klinisch onderzoek aan het instituut Cerveau Moelle (CIC-9503, INSERM/APHP/ICM, ziekenhuis la Salpêtrière, Parijs).

“Deze structuur voor klinisch onderzoek gespecialiseerd in de neurologie, gecoördineerd door Dr. Jean-Christophe Corvol, werkt  nauw samen met de neurologen en laboratoria voor fundamenteel onderzoek van dit ziekenhuis.  Het project werd in het bijzonder opgevolgd door de neuroloog Dr. Lenglet, hijzelf gespecialiseerd in ALS”, legt Dr. Pradat nader uit. De studie bestond dus uit het testen van oplopende dosissen van antistof die intraveneus werden toegediend. Zelfs bij de hoogste dosissen werden er geen belangrijke bijwerkingen vastgesteld. Een essentieel resultaat is dat die patiënten die de hoogste dosissen toegediend kregen, een tragere klinische evolutie schenen te vertonen, beoordeeld op verschillende parameters: een functionele schaal voor de beperkte mobiliteit, de evaluatie van de spierkracht en de spirometrie (longfunctiemeting). Het aantal patiënten met deze dosis was echter te klein en de duur van evaluatie te kort, om de reële werkzaamheid van deze behandeling statistisch te kunnen bevestigen.

Een spierbiopsie voor en na
Anderzijds waren nog niet alle gegevens van deze proef beschikbaar. Sommige patiënten hebben bijvoorbeeld een spierbiopsie voor en na de behandeling kunnen krijgen.  Bij deze patiënten, zal het mogelijk zijn om na te gaan in welke mate de anti-Nogo-A antistoffen zich vastzetten aan het oppervlak van spiervezels. Het zal ook mogelijk zijn om te bepalen of de behandeling de biologische factoren, die de spierbezenuwing weerspiegelen, verbetert. Dit kan met name door het meten van de veranderingen in de expressie van een zeer groot aantal genen volgens een transcriptome  (expressie profilering) benadering. Deze manier van innovatieve aanpak, gebruikmakend van het spitsdomein der biomerkers, zal toelaten om de internationale studie zo goed mogelijk te optimaliseren. Deze studie die in 2012 zou moeten uitgevoerd worden, zal het evalueren van de werkzaamheid tot doel hebben.

Vertaling: ALS Liga: Yannick

Bron: LE QUOTIDIEN DU MÉDECIN