ALS vs. Multiple Sclerose: Overeenkomsten en verschillen

24-03-2016

MS vs. ALS
Belangrijkste aspecten

1) Amyotrofische Laterale Sclerose (ALS) en multiple sclerose (MS) zijn neurodegeneratieve ziekten die van invloed zijn op het centrale zenuwstelsel.
2) Mensen met MS en ALS kunnen geheugenproblemen en cognitieve stoornissen ondervinden.
3) Mensen met MS ondervinden vaak meer mentale beperkingen dan mensen met ALS. Mensen met ALS krijgen gewoonlijk meer fysieke problemen.

Amyotrofische Laterale Sclerose (ALS) en multiple sclerose (MS) zijn neurodegeneratieve ziekten die van invloed zijn op het centrale zenuwstelsel. Beide ziekten tasten de zenuwen en de spieren van het lichaam aan. In veel opzichten lijken deze twee ziekten erg op elkaar. Echter, belangrijke verschillen zijn van grote invloed op de behandeling en de vooruitzichten.

 

Wat is ALS?

ALS is een progressieve en dodelijke ziekte. ALS heeft grote invloed op de hersenen en het centrale zenuwstelsel. In een gezond lichaam sturen motoneuronen in de hersenen signalen door het hele lichaam, waarmee ze spieren en lichaamstelsels aansturen. ALS vernietigt deze neuronen geleidelijk, waardoor ze niet meer goed kunnen functioneren. 
Uiteindelijk vernietigt ALS de neuronen volledig. Als dit gebeurt, kunnen de hersenen geen opdrachten meer aan het lichaam doorgeven, wat ertoe leidt dat mensen met ALS in een vergevorderd stadium verlamd raken. 

 

Wat is MS?

MS is een aandoening van het centrale zenuwstelsel die de hersenen en het ruggenmerg aantast. Het vernietigt de beschermende laag van zenuwen. Dit vertraagt de doorgifte van instructies van de hersenen naar het lichaam, waardoor motorische functies bemoeilijkt worden.
MS is zelden volledig invaliderend of dodelijk. Sommige mensen met MS zullen jaren lang milde symptomen ervaren maar er nooit geïnvalideerd door raken. Anderen kunnen echter een snelle toename van symptomen ervaren en al snel niet meer voor zichzelf kunnen zorgen.

 

Overeenkomsten

Beide ziekten vallen het lichaam aan en vernietigen het, doordat ze het spier- en zenuwstelsel aantasten. Ze hebben dan ook veel symptomen gemeen, met name in de beginstadia. De eerste symptomen bestaan in:

- spierzwakte en stijfheid 
- verlies van coördinatie en controle over de spieren 
- moeite met het bewegen van ledematen

Daarna gaan de symptomen echter sterk uiteenlopen. Mensen met MS ondervinden vaak meer mentale gebreken dan mensen met ALS. Mensen met ALS krijgen vaak meer fysieke problemen. 

 

Geestelijke capaciteiten

Mensen met MS en ALS kunnen geheugenproblemen en cognitieve beperkingen ondervinden.

MS
Mensen met MS kunnen te maken krijgen met ernstige geestelijke veranderingen, waaronder stemmingswisselingen, depressie en het onvermogen zich te concentreren en meerdere dingen tegelijk te doen. Opvlammingen of remissies van de ziekte kunnen stemmingswisselingen en concentratieproblemen doen toenemen.

ALS
Mensen met ALS krijgen voornamelijk lichamelijke symptomen. Het mentale functioneren blijft intact, zelfs als ALS iemand zijn meeste lichamelijke capaciteiten heeft opgeëist.

 

Auto-immuunziekte

MS

MS is een auto-immuunziekte. Auto-immuunziekten ontstaan wanneer het immuunsysteem abusievelijk normale, gezonde delen van het lichaam aanvalt alsof deze lichaamsvreemd en gevaarlijk waren. In het geval van MS ziet het lichaam myeline — een laagje dat de buitenkant van de zenuwen beschermt — abusievelijk als ‘vreemd materiaal’ aan en probeert het dit te vernietigen.

ALS
ALS is geen auto-immuunziekte en de oorzaak ervan is grotendeels onbekend. Echter, volgens de Mayo Clinic in de VS kunnen enkele mogelijke oorzaken zijn:

- genmutatie
- chemische onbalans
- ongeorganiseerd immuunrespons

Een klein aantal gevallen wordt overgeërfd.

Demyelinisatie

Een MRI-scan kan demyelinisatie opsporen. Doktoren kunnen MRI-resultaten gebruiken om een onderscheid te maken tussen de beide aandoeningen.

MS

MS valt gericht myeline aan in een proces genaamd demyelinisatie. Dit zorgt ervoor dat de zenuwen niet meer zo goed functioneren als daarvoor.

ALS

ALS valt daarentegen eerst de zenuwen aan. Bij ALS begint het demyelinisatieproces later, nadat de zenuwen zijn begonnen met afsterven.

 

Prognose

MS

De vooruitzichten zijn niet duidelijk bij MS. Symptomen van MS kunnen komen en gaan, afhankelijk van het type MS dat je hebt. Je kunt een aanval krijgen en vervolgens kunnen de symptomen dagen, weken en zelfs jaren wegblijven. Het beloop van MS verschilt van persoon tot persoon. De meeste mensen vallen in één van deze vier vormen van MS:

Relapsing-remitting MS (RRMS)

RRMS is de meeste voorkomende vorm. Relapses (aanvallen) worden gevolgd door periodes van geheel of bijna geheel herstel. Er is bijna geen of geen progressie in de ziekte na aanvallen. 
Secundair-progressieve MS (SPMS)

Dit is het tweede fase van RRMS. De ziekte begint te verergeren na aanvallen of relapses.

Primair-progressieve MS (PPMS)

Het neurologisch functioneren gaat vanaf het allereerste begin van de ziekte achteruit. Het beloop van de ziekte varieert, met periodes zonder achteruitgang. Mensen met deze vorm van MS hebben slechts beperkte periodes van herstel (remissies).

Progressieve-relapsing MS (PRMS)  

Deze beloopsvorm kenmerkt zich door een geleidelijke achteruitgang vanaf het begin. Deze bevat aanvallen of relapses, maar zonder herstel hiervan. Deze vorm komt niet zo vaak voor als de andere drie.

MS is zelden invaliderend of dodelijk.

ALS

Volgens het ‘National Institute of Neurological Disorders and Stroke’, het Amerikaanse Nationaal Instituut voor Neurologische Aandoeningen en Beroerte, zijn alle mensen met ALS uiteindelijk niet meer in staat te lopen, staan of zich te verplaatsen zonder hulp. Zij kunnen ook grote moeite krijgen met slikken en kauwen. Uiteindelijk leidt ALS tot de dood. 

ALS begint gewoonlijk in de handen, voeten, of armen en benen. Het verspreidt zich vervolgens naar andere delen van het lichaam. Het beïnvloedt niet je denkprocessen of zintuigen. In latere stadia kan echter dementie optreden. Het veroorzaakt ook geen incontinentie.

 

Behandeling

MS

De behandelingen die op het ogenblik zijn goedgekeurd door de FDA (de Amerikaanse Food & Drug Administration) voor MS zijn alleen effectief voor patiënten met een relapsing vorm. Er worden veel onderzoeken gedaan en inspanningen geleverd om behandelingen voor de progressieve vormen van de ziekte te vinden. Onderzoekers werken ook hard om een geneesmiddel te vinden.

Behandelingen gericht op levensstijl voor MS zijn voornamelijk gericht op stressreductie. Aangenomen wordt dat chronische stress de neurologische symptomen verergert en het aantal hersenbeschadigingen doet toenemen. Onder behandelingen gericht op levensstijl valt mindfulness. Mindfulness vermindert stress en zorgt ervoor dat men beter kan omgaan met stressvolle situaties (coping).

Aangezien aanvallen of relapses van MS onaangekondigd kunnen komen, is het belangrijk dat je bereid bent je activiteiten aan te passen aan hoe je je op een bepaalde dag voelt. Het kan wel helpen om zo actief mogelijk en sociaal actief te blijven.

ALS

Net als voor MS is er geen geneesmiddel voor ALS. Behandelingen zijn bedoeld om symptomen te vertragen en enkele complicaties te voorkomen. Volgens de Mayo Clinic is riluzol (Rilutek) het enige door de FDA goedgekeurde medicijn voor behandeling van ALS. Bij sommige patiënten lijkt het de ziekteprogressie te vertragen. Er zijn evenwel andere medicijnen die kunnen helpen om andere symptomen zoals constipatie, vermoeidheid en pijn te behandelen.

Fysiotherapie, ergotherapie en logopedie kunnen helpen om een aantal gevolgen van ALS te behandelen en te compenseren. Als ademen moeilijk wordt, kun je hulpmiddelen krijgen. Psychologische hulp is ook belangrijk om je emotioneel te ondersteunen.

 

Vertaling: Irene Schillings

Bron: Healthline