De ziekte van Lyme versus ALS: verschillen qua symptomen, oorzaken en behandeling

26-05-2016

Aangezien tekenen van ALS gelijkaardig kunnen zijn aan behandelbare ziektes zoals de ziekte van Lyme, denken sommigen dat een infectie zoals Lyme de oorzaak kan zijn van ALS of Amyotrofische Laterale Sclerose. In werkelijkheid echter is de ziekte van Lyme nooit de oorzaak van ALS. Lyme en ALS zijn twee totaal verschillende aandoeningen.

De ziekte van Lyme is een bacteriële infectie die wordt doorgegeven door teken. Teken vormen een klasse van geleedpotige ongewervelden. Ze komen overal in de Verenigde Staten voor, meestal in beboste gebieden of grasland.

ALS is een progressieve en fatale neurologische ziekte. Ze tast de zenuwcellen aan die verantwoordelijk zijn voor spiercontrole, waaronder de arm-, been- en gezichtsspieren. Lou Gehrig, een eerste honkman in de Major baseball-League, werd in 1939 gediagnosticeerd met de ziekte en overleed in 1941.

Het verband tussen ALS en de ziekte van Lyme

Het verband tussen ALS en de ziekte van Lyme berust op de symptomen van een vroeg stadium van ALS, zoals vermoeidheid, spierzwakte en spiertrekkingen – en dat zijn nu net ook signalen van de ziekte van Lyme. Wat artsen met zekerheid kunnen zeggen, is dat de ziekte van Lyme meestal te behandelen valt met antibiotica en ALS niet: deze aandoening kent een snelle voortgang en is dodelijk. Er is wel eens gespeculeerd dat ALS kan aanvangen met een infectie, maar er zijn geen 'betrouwbare gegevens' die suggereren dat infectie aan de basis kan liggen van de ziekte. Onderzoek toont aan dat neurologen in 90 percent van de ALS-gevallen die ze diagnosticeren geen aanwijsbare oorzaak kunnen vinden. In zowat 10 percent van de gevallen wordt ALS overgeërfd via een gebrekkig gen. Recente studies wijzen uit dat een gebrekkig gen bij mensen zonder een ALS-familiegeschiedenis de ziekte eveneens kan veroorzaken.

Als men medische wetenschappers de vraag voorlegt of de ziekte van Lyme ALS veroorzaakt, zullen de meesten antwoorden dat dit onwaarschijnlijk is. Het zou namelijk vreemd zijn dat bacteriën die verantwoordelijk zijn voor ziektes zoals Lyme aan de basis liggen van symptomen van zowel de bovenste als onderste motorneuronen en tezelfdertijd de oorzaak zijn van progressieve motorische zwakte en verlamming. Er zijn uitzonderlijke gevallen bekend waarbij mensen met de ziekte van Lyme weinig typische symptomen van de aandoening vertonen, maar eerder tekenen en symptomen van ALS. Dat bracht velen niet verwonderlijk tot de vraag: kan de ziekte van Lyme ALS imiteren?

Niet iedereen die ALS krijgt hoeft te worden getest op de ziekte van Lyme. Het is belangrijk om het verschil te begrijpen tussen ALS en de ziekte van Lyme. Deze ziektes hebben sommige symptomen van spierzwakte gemeen, maar het zwaktepatroon is niet specifiek. Bijgevolg is de ziekte van Lyme niet hetzelfde als ALS en omgekeerd. Er bestaat dus niet zoiets als Lyme-geïnduceerde ALS.

ALS is een zeer ernstige ziekte en de media besteden erg veel aandacht aan de ziekte van Lyme, dus het is begrijpelijk dat er veel aandacht wordt besteed aan beide aandoeningen en er veel vragen over bestaan.

Aangezien ALS fataal is, wordt vaak de vraag gesteld of ALS niet hetzelfde is als de ziekte van Lyme.

De ziekte van Lyme versus ALS: frequentie in de VS

Hoewel er geen zekerheid over bestaat, wordt aangenomen dat momenteel 15.000 mensen in de Verenigde Staten aan ALS lijden. We weten dat ALS vaker voorkomt bij mannen dan bij vrouwen en dat de ziekte leeftijdsgerelateerd is. De meeste mensen die worden gediagnosticeerd met ALS zijn tussen 55 en 75 jaar oud. Ze leven gemiddeld nog tussen de twee à vijf jaar na het intreden van de symptomen.

Wat betreft de ziekte van Lyme wordt het aantal gevallen in de Verenigde Staten geschat op 30.000 per jaar. Ambtenaren van de gezondheidsdiensten stellen dat dit aantal niet helemaal accuraat is, omdat niet alle gevallen worden gerapporteerd. Sommigen beweren dat het eigenlijke aantal meer dan een miljoen zou kunnen bedragen. Chronische Lyme en ALS kunnen een verregaande 'economische' impact hebben op de gezondheid. Chronische Lyme kan infecties in meerdere organen tegelijk veroorzaken, reumatologische, cardiale, dermatologische en neurologische problemen die allemaal medische interventie vergen. ALS-patiënten hebben nood aan voortdurende medische bijstand.

Het verschil tussen de ziekte van Lyme en ALS: tekenen en symptomen

De symptomen van de ziekte van Lyme en ALS overlappen enigszins, maar er bestaan ook een paar opvallende verschillen. De ziekte van Lyme bijvoorbeeld treedt over het algemeen in op de plek van de tekenbeet, drie tot 30 dagen na de beet. 70 tot 80 procent van de geïnfecteerde individuen krijgt last van huiduitslag. De uitslag verspreidt zich gedurende een periode van enkele dagen en kan warm aanvoelen, maar jeukt meestal niet en is meestal niet pijnlijk. Tijdens de voortgang van de ziekte kan het slachtoffer last hebben van een aantal van de volgende symptomen:

● zware hoofdpijn;
● een stijve nek;
● andere vormen van uitslag;
● gezwollen gewrichten gepaard gaande met ernstige pijn, vooral in grote gewrichten;
● aangezichtsverlamming van Bell (verlies van controle over de spieren en het afhangen van één of beide zijden van het gezicht);
● een onregelmatige hartslag;
● duizeligheid;
● kortademigheid;
● zenuwpijnen;
● verdoofde of tintelende handen;
● ontsteking van de hersenen en het ruggenmerg;
● problemen met het kortetermijngeheugen.

De symptomen van de ziekte van Lyme en ALS kunnen worden aangepakt en onder controle gehouden als ze vroeg genoeg worden vastgesteld. In het geval van ALS verschillen ze van persoon tot persoon. Sommige slachtoffers hebben moeite een pen vast te houden of een kopje op te tillen; bij anderen doet zich een verandering in de toonhoogte van de stem voor. Vroege symptomen van ALS hebben vaak betrekking op de spieren die de spraak en slikbewegingen controleren of op de spieren in de handen, armen, benen of voeten. Naarmate de ziekte vordert, worden spierzwakte en verlamming onvermijdelijk. Hieronder enkele van de vroege symptomen van ALS:

● struikelen;
● dingen laten vallen;
● vermoeidheid;
● onduidelijke spraak;
● krampen en spiertrekkingen;
● bijwijlen ongecontroleerd lachen of huilen.

Wanneer de ademhalingsspieren worden aangetast, is meestal beademing vereist.

Oorzaken en transmissie van ALS en de ziekte van Lyme: een vergelijking

Veel vragen over ALS blijven vooralsnog onbeantwoord, waaronder de vraag naar de basisoorzaak. Wat we wel weten is dat de zenuwcellen die de spierbewegingen controleren bij mensen met ALS gaandeweg afsterven. Onderzoekers blijven wereldwijd op zoek gaan naar mogelijke oorzaken, waaronder genmutatie, chemische onevenwichtigheid, gedesorganiseerde immuunrespons en eiwitbehandeling.

De ziekte van Lyme wordt in het noordoostelijke, het midden-Atlantische en het noordcentrale deel van de Verenigde Staten verspreid door de oostelijke zwartpotige teek. De westelijke zwartpotige teek verspreidt de ziekte aan de Pacifische kust. Teken hechten zich vast aan om het even welk deel van het menselijk lichaam, maar zijn moeilijk waar te nemen, vooral wanneer ze zich vasthechten in de liesstreek, aan de oksels of op de schedel. Studies wijzen uit dat teken de ziekte van Lyme pas 36 tot 48 uur na de vasthechting kunnen doorgeven. Onvolwassen teken worden nimfen genoemd en zijn vaak erg moeilijk te detecteren. Ze zijn minder dan 2 mm groot en voeden zich tijdens de lente en de zomer. Volwassen teken zijn actief tijdens de koudere maanden.

Er bestaat geen bewijs dat de ziekte van Lyme door mensen kan worden doorgegeven. Als de ziekte zich echter voordoet tijdens de zwangerschap kan dat leiden tot een infectie van de placenta en mogelijk tot een miskraam. Wetenschappers hebben ook ontdekt dat de bacteriën van de ziekte van Lyme kunnen voortleven in donorbloed.

ALS versus de ziekte van Lyme: risicofactoren en complicaties

Wie van de vrije natuur houdt, moet er zich van bewust zijn dat je in beboste gebieden en grasland gemakkelijker in aanraking komt met teken. Hertenteken zijn bijvoorbeeld courant in het noordoosten en middenwesten van de VS.

Teken hechten zich graag vast aan de blote huid. Draag dus lange mouwen en een lange broek als je een gebied verkent waarvan je vermoedt dat er teken zitten. Houd ook je huisdier weg uit hoog gras en onkruid, want ook huisdieren kunnen de ziekte van Lyme krijgen.

Zit er een teek op je lichaam, verwijder die dan onmiddellijk. Als je ze binnen de twee dagen na vasthechting verwijdert, loop je veel minder kans op de ziekte van Lyme.

Als je toch de ziekte van Lyme krijgt en die meteen wordt gediagnosticeerd, krijg je waarschijnlijk gedurende twee tot vier weken antibiotica. Als de symptomen aanhouden na de behandeling met antibiotica, kan het zijn dat je gediagnosticeerd wordt met chronische Lyme. Dat betekent dat je last zal hebben van een groot aantal aanhoudende symptomen. Mogelijke complicaties zijn aangezichtsverlamming van Bell, chronische ontsteking en hartproblemen.

ALS-studies hebben tot een interessant inzicht geleid. Het zou bijvoorbeeld kunnen dat bepaalde milieufactoren een nefaste rol spelen. Er is meer onderzoek nodig, maar we kunnen nu al zeggen dat dat onderzoek zich toespitst op onder andere roken, blootstelling aan lood, en legerdienst: recent onderzoek wees namelijk uit dat gewezen militair personeel een groter risico loopt op ALS.

Studies richten zich ook op het volledige menselijke genoom. Onderzoek heeft namelijk een aantal genetische variaties ontdekt die mensen met familiale ALS en sommigen met niet-overgeërfde ALS gemeen hebben. Deze variaties zouden hen meer vatbaar voor ALS kunnen maken.

Problemen met de spiercontrole en de spraak zijn vroege signalen van ALS. Daarna doen zich complicaties voor, waaronder verlamming en ademhalingsmoeilijkheden. Sommige patiënten maken gebruik van beademingstoestellen, andere kiezen voor een tracheostomie, waarbij in de hals een gat wordt gemaakt naar de luchtpijp en een beademingsapparaat de longen doet uitzetten en weer inkrimpen. Ademhalingsfalen is de meest gangbare doodsoorzaak bij mensen die werden gediagnosticeerd met ALS.

Diagnose en behandeling bij ALS en de ziekte van Lyme: de verschillen

Qua diagnose bestaat er een verschil tussen de ziekte van Lyme en ALS. ALS is erg moeilijk te diagnosticeren omdat er geen specifieke test bestaat om uit te maken of iemand deze dodelijke ziekte heeft. Een medisch onderzoek, diagnostische tests, en vaak ook het uitsluiten van andere ziektes kunnen de arts helpen bij de juiste conclusie. Diagnostische tests kunnen worden uitgevoerd aan de hand van onder andere bloed- en urinestalen, een lumbaalpunctie, röntgenstraling, een MRI-scan, een EMG-onderzoek, of zelf een spier- of zenuwbiopsie. Ook een grondig neurologisch onderzoek is een diagnostisch meetinstrument.

Bij de ziekte van Lyme kan een arts een diagnose stellen aan de hand van de symptomen van een patiënt en de aanwezigheid van teken. Een bloedtest is doorgaans voldoende om tot een diagnose te komen. Een dubbele bloedtest verdient absoluut aanbeveling. De eerste test wordt de indirecte test genoemd. Bij een positief resultaat wordt een tweede test uitgevoerd, de zogenoemde 'Western blot-analyse'. Als die tweede test positief uitvalt, heb je de ziekte van Lyme.

Ook qua behandeling zijn er verschillen tussen ALS en Lyme. Aangezien ALS ongeneeslijk is, gaat het erom de patiënt te helpen om te gaan met de symptomen, onnodige complicaties te voorkomen en de voortgang van de ziekte te vertragen. De FDA (het Geneesmiddelenagentschap van de VS) heeft een geneesmiddel goedgekeurd (Riluzol) dat bij sommige patiënten de voortgang van de ziekte vertraagt. Artsen schrijven ook diverse geneesmiddelen voor om de vele symptomen van de ziekte te behandelen.

De ziekte van Lyme wordt behandeld met antibiotica. Het type antibiotica hangt af van de ernst van de ziekte en de specifieke symptomen. Bij een vroege diagnose kunnen antibiotica de ziekte van Lyme genezen. Complicaties doen zich alleen maar voor als de behandeling te laat komt.

Niemand wil worden gediagnosticeerd met de ziekte van Lyme of met ALS, maar het is belangrijk te beseffen dat de ziekte van Lyme behandelbaar is als ze vroeg wordt ontdekt en dat ze niet automatisch leidt tot ALS, een aandoening die de nodige aandacht en het nodige begrip verdient, omdat het een slopende en ongeneeslijke ziekte is.

 

Vertaling: Bart De Becker

Bron: Bel Marra Health