Geen verband tussen ALS en Lyme

Lymeziekte is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een tekenbeet. De teek is hierbij besmet met de Borrelia bacterie. Een Lymebesmetting komt niet vaker voor bij ALS-patiënten dan bij gezonde mensen. Meestal zijn de klachten van Lyme patiënten heel anders dan die bij ALS. Ook geografisch gezien is er geen relatie in het voorkomen van ALS en Lyme. Er is dus geen wetenschappelijk bewijs gevonden voor een relatie tussen ALS en Lymeziekte.

ALS en Lyme

Nu de zomer weer in aantocht is, duiken de teken vanzelfsprekend weer op. En hiermee ook de verhalen over tekenbeten. Maar wat is Lyme nu precies, welke klachten geeft het, en belangrijker, is er een relatie met ALS?

Wat is Lymeziekte?

Lymeziekte is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een tekenbeet. De teek is hierbij besmet met de Borrelia bacterie. Vanaf enkele dagen tot maanden na de tekenbeet kan zich een rode plek op de huid ontwikkelen die langzaam groter wordt (‘erythema migrans’). De ziekte is te behandelen met antibiotica.

De kans op Lymeziekte na een tekenbeet in Nederland is klein. Teken komen vooral voor in beboste gebieden, zoals de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug, en in duingebieden. Hoe sneller een teek verwijderd wordt, hoe kleiner de kans op Lymeziekte.

Lijken de klachten van ALS op die van Lyme?

Naast huidklachten kan Lyme gepaard gaan met een breed scala aan andere klachten, waaronder verschijnselen van het zenuwstelsel. Meestal zijn de klachten van Lyme patiënten heel anders dan die bij ALS. Lyme-patiënten hebben bijvoorbeeld hernia-achtige klachten of een aangezichtsverlamming. Er zijn enkele gevallen beschreven waarin de klachten leken op een andere neurologische ziekte, waaronder ALS. Dit is echter zeer zeldzaam.

Wanneer er twijfel is over de diagnose, is het belangrijk om Lymeziekte uit te sluiten. Er kan dan aanvullend onderzoek in het bloed worden gedaan. Wanneer iemand ooit een tekenbeet met een besmette teek heeft gehad, zijn er namelijk antistoffen tegen Borrelia terug te vinden in het bloed. Antistoffen kunnen ook positief zijn zonder dat iemand ooit klachten heeft gehad, en wijzen dus niet per definitie op een actieve infectie. Daarom is het belangrijk om alleen aanvullend onderzoek te doen als er een hoge verdenking op Lyme is.

Komt Lymeziekte vaker voor bij patiënten met ALS?

Nee, Lymeziekte komt niet vaker voor bij ALS-patiënten dan bij mensen die geen ALS hebben. In een Amerikaanse studie is onderzoek gedaan naar het voorkomen van Lyme bij patiënten met ALS. Bij ruim 400 patiënten werden de antistoffen tegen Borrelia bepaald. Onder hen bleek 5.8% positieve antistoffen te hebben. Dit percentage was niet hoger ten opzichte van gezonde mensen in dezelfde regio. Patiënten met ALS hebben dus niet vaker antistoffen tegen Borrelia. In een werden 4000 patiënten die recent gediagnosticeerd waren met ALS, getest op antistoffen. Bij slechts 30 patiënten waren er sporen van Lyme in het bloed te vinden. Dit was dus bij minder dan 1 procent van de patiënten met ALS het geval. Dit is even vaak als bij mensen die geen ALS hebben. Overige studies die een link tussen ALS en Lymeziekte claimen zijn vooral patiëntbeschrijvingen en zijn van een zeer matige kwaliteit.

Is er een relatie tussen Lyme en ALS?

Tot op heden is er geen wetenschappelijk bewijs gevonden voor een relatie tussen ALS en Lymeziekte. Naar aanleiding van het boek ‘When ALS is Lyme’ waarin wordt gesteld dat ALS door Lyme veroorzaakt kan worden, heeft een internationaal team van specialisten en onderzoekers in 2012 nogmaals alle beweringen over een relatie tussen ALS en Lyme tegen het licht gehouden. Zij concluderen dat de symptomen van Lyme en ALS heel verschillend zijn en dat er geografisch gezien geen relatie is in het voorkomen van ALS en Lyme. Daarnaast blijkt uit hun literatuurstudie van al het gepubliceerde onderzoek dat ALS-patiënten niet vaker een Lymebesmetting hebben dan gezonde mensen. De conclusie van de onderzoekers is dan ook dat er geen bewijs is voor een verband tussen Lyme en ALS.

Kan ALS veroorzaakt zijn door een tekenbeet?

Nee. Lymeziekte is, zoals eerder gezegd, een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een tekenbeet. In tegenstelling tot Lymeziekte, worden bij ALS de motorische zenuwcellen (‘voorhoorncellen’) in de hersenen, hersenstam en het ruggenmerg aangetast.

Is het zinvol om sneller antibiotica voor Lyme te geven?

Omdat lang niet alle teken geïnfecteerd zijn, is het ook niet nodig om iedereen na een tekenbeet met antibiotica te behandelen. De kans op Lymeziekte door een tekenbeet is gemiddeld kleiner dan 3%. Behandeling met antibiotica is alleen zinvol als er een actieve infectie is. Ook voor ALS-patiënten is het niet zinvol om antibiotica te geven als er geen actieve infectie is. De 30 ALS-patiënten bij wie Lyme was gevonden in het hierboven beschreven onderzoek zijn behandeld met antibiotica. Bij geen van deze patiënten werd een verbetering in functioneren gezien.

Bron: ALS Nederland