Is het risico op ALS kleiner als je meer sport?

Uit recent onderzoek, gepubliceerd in Neurology van 26 juni 2024, het online medisch tijdschrift van de American Academy of Neurology, blijkt dat een gemiddeld niveau van lichaamsbeweging of fitheid verband kan houden met een verminderd risico op amyotrofische laterale sclerose (ALS). De studie kon enkel een associatie tussen fysieke activiteit en het risico op ALS aantonen bij mannelijke deelnemers, en niet bij vrouwelijke deelnemers.

ALS is een zeldzame, neurodegeneratieve ziekte die de zenuwcellen in de hersenen en het ruggenmerg aantast. ALS-patiënten verliezen hun vermogen om hun spieren te laten bewegen en te controleren. Vaak leidt dit zelfs tot volledige verlamming en de dood. Na de diagnose is de gemiddelde levensverwachting twee tot vijf jaar. 

“De diagnose van ALS bij jonge vooraanstaande atleten deed ons helaas vermoeden dat verhoogde fysieke activiteit gelinkt zou kunnen zijn aan de ontwikkeling van ALS”, zegt onderzoeker Anders Myhre Vaage, MD, Akershus University Hospital Noorwegen. “De bevindingen rond lichaamsbeweging, fitheid en het risico op ALS zijn tegenstrijdig. Uit ons onderzoek blijkt dat dertig jaar later een actievere levensstijl verband kan houden met een verminderd risico op ALS. “

Voor het onderzoek werden 373 696 Noren met een gemiddelde leeftijd van 41 jaar onderzocht. Zij werden gemiddeld 27 jaar gevolgd. 

Bij 504 mensen van de onderzochte groep ontwikkelde zich ALS. 59% daarvan waren mannen. 

De deelnemers hielden het voorbije jaar hun fysieke activiteit bij, onderverdeeld in 4 categorieën: sedentair, minstens 4 uur per week wandelen of fietsen, minstens 4 uur per week sporten op recreatief niveau of tuinieren, regelmatige deelname aan intensieve trainingen of sportcompetities meerdere keren per week. Door gebrek aan voldoende deelnemers met de actiefste levensstijl, werd de derde en de vierde categorie samengevoegd tot de categorie ‘intensieve lichaamsbeweging’.

De onderzoekers ontdekten dat 63 van de 41 989 mannelijke deelnemers met de actiefste levensstijl ALS kregen. Uit de categorie van deelnemers met een gemiddeld actieve levensstijl kregen 131 van de 76 769 mannen ALS. En uit de categorie van weinig actieve levensstijl, kregen er 68 van de 29 468 mannelijke deelnemers ALS. 

De onderzoekers namen daarna ook andere risicofactoren, zoals roken en BMI, in acht. Daaruit blijkt dat mannen met een gemiddeld actieve levensstijl, in vergelijking met mannen uit de categorie van minste lichaamsbeweging, 29% minder risico hadden op ALS en mannen met een hoge actieve levensstijl zelfs 41%.

De onderzoekers hielden ook rekening met de hartslag in rust. Mannen met de laagste hartslag in rust – m.a.w. in goede fysieke conditie – hadden 32% minder kans op ALS dan de mannen met een hogere hartslag in rust. 

“Voor mannen tonen de resultaten aan dat een gemiddeld tot verhoogd actieve levensstijl en fitheid het risico op ALS niet doet stijgen, maar dat het net beschermend tegen de ziekte kan werken”, zegt Myhre Vaage. “Toekomstige studies over het verband tussen ALS en lichaamsbeweging moeten ook rekening houden met verschillen tussen de geslachten en hogere of professionele niveaus van fysieke activiteit.” 

Een limitatie van het onderzoek was dat de vragenlijst over de fysieke inspanning slechts op één moment in het onderzoek beantwoord werd. Daardoor werd er misschien geen rekening gehouden met de lichaamsbeweging van de deelnemers over de volledige periode van de studie, zo’n 30 jaar.  

Vertaling: Lotte De Boe
Bron: NEWS RELEASE AMERICAN ACADEMY OF NEUROLOGY