Verslag clinical trials sessie – ALS symposium Dublin

Het 27e International ALS/ MND symposium was van 7-9 december 2016 in Dublin. Meer dan 1100 onderzoekers, artsen, verpleegkundigen en paramedici wereldwijd presenteerden het beste onderzoek en de beste zorg voor ALS, PSMA en PLS en hebben best practices gedeeld. Medewerkers van het ALS Centrum hebben verschillende sessies voor u samengevat. Onderstaand vindt u het verslag van arts-onderzoeker Ruben van Eijk over de sessie over klinische trials.  

Veel nieuwe inzichten uit diermodellen, genetica, laboratoria en klinische data hebben in Dublin de revue gepasseerd. Het eindpunt van al het voorgaande onderzoek moet leiden tot nieuwe medicijnen die ALS kunnen vertragen of verbeteren.

Edaravone

Dit jaar kwam er positief nieuws uit Japan nadat Edaravone daar was goedgekeurd als behandeling voor ALS. Jammer genoeg waren de resultaten van de klinische medicijnstudie niet gepubliceerd en bleef het onduidelijk wat het precieze effect is van dit medicijn. Belangrijk was daarom de presentatie tijdens de clinical trial sessie over Edaravone, waar de onderzoekers hun bevindingen presenteerden over de extensie en open-label fase van dit medicijn. De onderzoekers vonden dat patiënten met Edaravone 2.5 punten meer scoorde op de ALSFRS-R (vragenlijst over functioneren) na 24 weken dan patiënten zonder Edaravone. Ook leek hun longfunctie minder snel te dalen en was hun kwaliteit van leven beter. Er werden geen resultaten gepresenteerd over de overleving. Deze studie is uitgevoerd in een zeer smalle subpopulatie van patiënten die zich zeer vroeg in hun ziekte bevinden en daarom is het de vraag of deze resultaten gelden voor alle patiënten met ALS. Bovendien, hebben de onderzoekers geen resultaten laten zien over de werkzaamheid van Edaravone bij de groep patiënten die na 24 weken begonnen met dit medicijn. De werkzaamheid van Edaravone moet daarom nog verder worden onderzocht om uit te zoeken of het mogelijk ook effect heeft op de overleving en of het werkzaam is in grotere groepen met patiënten. In reactie op de aanvraag tot goedkeuring van het farmaceutische bedrijf heeft de EMA (European Medicine Agency) daarom gevraagd om aanvullend onderzoek.

Rasagiline

Verder werden er tijdens deze sessie de resultaten van Rasagiline gepresenteerd, een medicijn wat hersencellen beschermt in Parkinson en mogelijk ook werkt in ALS. Een geblindeerde, placebo-gecontroleerde medicijn studie was uitgevoerd in 80 patiënten met ALS. Helaas bleek Rasagiline niet werkzaam te zijn en was de ziekte achteruitgang (uitgedrukt in ALSFRS-R en longfunctie), niet vertraagd.

Pyrimethamine

Zeer interessant was echter het laatste praatje uit de clinical trial sessie verzorgd door dr. Lange uit de VS. Hij onderzoekt de werking van pyrimethamine in ALS-patiënten met een specifieke genetische mutatie (SOD1). De studie was voornamelijk gericht op het aantonen van de werkzaamheid van pyrimethamine en niet zozeer op de effectiviteit van dit middel op het vertragen van ALS. Echter, het specifiek onderzoeken van subgroepen van ALS-patiënten met een specifieke genetische mutatie is uniek en sluit aan bij onze huidige visie van ALS.

Het onderzoeken van subgroepen van ALS-patiënten met een specifieke genetische mutatie is uniek en sluit aan bij onze huidige visie van ALS.

ALS is een ziekte die wordt veroorzaakt door veel factoren (verschillende genetische mutaties, maar ook veroorzaakt kan worden door het milieu of leefstijl factoren zoals roken) en heeft dus veel “ziekte mechanismen”. Het is daarom onwaarschijnlijk dat er ooit een behandeling zal komen die alle ziekte mechanismen tegelijk kan behandelen. Het is echter heel aannemelijk dat er een behandeling komt, die specifiek 1 ziektemechanisme tegengaan en dus werkzaam zal zijn in een deel van de ALS-patiënten. Uiteindelijke hopen we verschillende behandelingen te ontwikkelen, die zoveel mogelijk “vormen” van ALS kunnen tegengaan. Deze manier van therapie ontwikkeling wordt al toegepast op het gebied van kanker, waarbij bijvoorbeeld de soort chemotherapie / hormoontherapie afhangt van de genetische opmaak van de tumor. De studie gepresenteerd door dr. Lange is hiervan een voorbeeld voor ALS, waarbij we verwachten dat pyrimethamine alleen werkzaam zal zijn voor ALS-patiënten met de SOD1 gen mutatie. De eerste resultaten lijken hoopgevend, waarbij een duidelijke verbetering werd gezien in de eiwitten die ervan worden verdacht ALS te veroorzaken in deze groep patiënten.

Uiteindelijke hopen we verschillende behandelingen te ontwikkelen, die zoveel mogelijk “vormen” van ALS kunnen tegengaan.

Bron: ALS Centrum Nederland