FETR-ALS-studieprotocol: een gerandomiseerd klinisch onderzoek van fecale microbiale transplantatie voor amyotrofische laterale sclerose

Achtergrond en grondgedachte: Van de sleutelcomponenten in de pathogenese van amyotrofische laterale sclerose (ALS) zijn microglia en T-regulerende lymfocyten (Treg) kandidaat-cellen voor het wijzigen van het verloop van de ziekte. De darmmicrobiota (DM) ageren door vorm te geven aan immuuntolerantie en door het aantal Treg en de suppressieve functie ervan te regelen. Ze brengen ook neuropeptiden in circulatie en andere immuuncellen die samenwerken via de darm-hersenas. Eerdere muizenmodellen hebben gewezen op een gewijzigde enterische flora bij ALS in een vroeg stadium, wat wijst op een mogelijke rol van de DM in de ALS-pathogenese. Fecale microbiale transplantatie (FMT) is een gekende therapeutische interventie die wordt gebruikt om de juiste micro-omgeving te recreëren en enterische en systemische immuniteit te moduleren.

Methodes: We gaan een gerandomiseerd dubbelblind klinisch onderzoek uitvoeren dat gespreid is over meerdere centra en maken daarbij gebruik van FMT als een therapeutische interventie voor ALS-patiënten (NCT0376632). 42 ALS-patiënten in een vroeg stadium zullen worden gerekruteerd volgens een 2:1-allocatieratio (28 met FMT behandelde patiënten vs. 14 controlegevallen). De studieduur zal 12 maanden per patiënt bedragen. Er worden drie endoscopische procedures voor intestinale biopsieën in de FMT- en controlegroepen voorspeld, aan de basislijn, na maand 6 en na maand 12; aan de basislijn en na maand 6 zullen verse feces van gezonde donoren worden geïnfuseerd bij patiënten in de interventiegroep. Het primaire resultaat is een significante verandering qua aantal Treg bij de met FMT behandelde patiënten in vergelijking met de controlegroep vanaf de baselijn tot maand 6. Tot de secundaire resultaten behoren biologische doelstellingen, waaronder een diepteanalyse van immuuncellen en veranderingen van de ontstekingsstatus, centrale en perifere biomerkers voor ALS, naast een uitgebreide analyse van de microbiota van de darmen, het speeksel en de feces. Andere secundaire doelstellingen zijn onder andere gevalideerde klinische resultaten voor ALS (overlevingsduur, geforceerde vitale capaciteit en wijzigingen in de ALSFRS-R), alsook veiligheid en levenskwaliteit.

Verwachte resultaten: We verwachten dat FMT het aantal Treg en de suppressieve functionaliteit ervan zal verhogen, zodat de status van het immuunsysteem dat de motorneuronen omgeeft wordt omgeschakeld naar anti-inflammatoir en neuroprotectief. Een extensieve analyse van de immuuncelpopulaties, cytokineniveaus en microbiota (darmen, feces en speeksel) zal licht werpen op de vroege processen die waarschijnlijk leiden tot het degeneratieve ALS-verloop.

Conclusies: Dit is het eerste onderzoek met FMT als potentiële interventie om de immunologische respons op ALS en het ziekteverloop in een vroeg stadium te wijzigen.

Vertaling: Bart De Becker

Bron: Frontiers in Neurology