A Cure for ALS/VIB-KUL, een jaar (2018) met mooie resultaten!

Terug naar A Cure for ALS

Met de afsluiting van het jaar 2018 brengt vzw ALS Liga België & KU Leuven/VIB graag de balans van het voorbije jaar onder de aandacht.

Met grote tevredenheid kunnen wij melden dat 2018 een bijzonder vruchtbaar jaar was. We hebben in deze periode grote bedragen mogen ontvangen, waarmee het wetenschappelijk onderzoek naar ALS gefinancierd werd. Deze belangrijke onderzoeken waren lopende in 2018 en brachten de volgende resultaten voort:

● Het gevolg van mutaties in FUS werd onderzocht in menselijke motorische zenuwcellen, gemaakt door huidcellen van patiënten ter herprogrammeren tot stamcellen, die op hun beurt omgezet konden worden tot motorische zenuwcellen. Het transport in de uitlopers van deze zenuwcellen was duidelijk verstoord en dit kon verholpen worden door een correctie van het gendefect met CRISPR/Cas technologie of door een behandeling met een inhibitor van HDAC6 ¹.
● Hoe mutaties in het FUS gen aanleiding geven tot abnormale klontering en het afsterven van motorneuronen werd onderzocht ² Het fenomeen van ‘phase separation’ of het onttrekken van eiwitten uit een waterige oplossing speelt hierin een belangrijke rol. Er werd ook aangetoond welke delen van het eiwit nodig zijn voor klontering.
● Een nieuw ziektemodel in fruitvlieg, waarin het ALS eiwit FUS het afsterven van een bepaalde groep motorische zenuwcellen veroorzaakt ³. In deze vliegjes waren dezelfde delen van het FUS eiwit nodig om ziekte te veroorzaken. Bovendien konden bepaalde kern exportfactoren de ziekte onderdrukken.
● Hoe mutaties in het C9orf72 gen aanleiding geven tot ALS werd onderzocht in zebravisjes. Er werd evidentie gevonden voor 2 mogelijke ziektemechanismen: abnormale eiwitvorming en ook een directe toxiciteit van het RNA dat de fout bevat ⁴.
● Hoe Elongator proteïne 3 of Elp3, een erfelijke risicofactor voor ALS, kan bijdragen tot de ziekte werd onderzocht in het SOD1 muizenmodel van de ziekte. Het verhogen van Elp3 vertraagde de ziekte bij deze muizen ⁵.
● Deze SOD1 muizen werden ook gebruikt om de rol van de Notch signaalcascade na te kijken. Overactivatie hiervan werd ook bevestigd in sporadische ALS patiënten ⁶
● De rol van de groeifactor progranuline werd onderzocht in het TDP-43 muizenmodel van ALS. Behandeling met progranuline kon de opstapeling van het ALS eiwit TDP-43 afremmen en de ziekteprogressie vertragen ⁷.
● Het meten van neurofilamenten is een goede manier om de diagnose van ALS te bevestigen ⁸. De test werkt beter in het ruggenvocht dan in het bloed, maar de waarde van bepaalde neurofilamenten in bloed kan wel de ziekteprogressie voorspellen ⁹. De waarde van de neurofilamenten is al verhoogd heel vroeg in het ziekteverloop en is dus ook betrouwbaar wanneer de ziekte nog maar net begonnen is ¹⁰.
● In samenwerking met een groot internationaal genetica consortium en project MinE, werd een nieuw ALS gen ontdekt: KIF5A ¹¹. Dit is een eiwit dat een belangrijke rol speelt in transport in de uitlopers van zenuwcellen, opnieuw een aanwijzing dat dit proces van belang is bij ALS.

Ook in 2018 maakte de ALS Liga de lopende projecten van het Lab Neurobiologie (KULeuven/VIB) financieel mee mogelijk door de volgende bedragen te generen. De gecommuniceerde bedragen houden de financiering van projecten in die over meerdere jaren lopen, waaronder 2018:

● Zebravis model (Prof. Ludo Van Den Bosch): 400.000 euro (lopend)
● Geïnduceerde Pluripotente Stamcellen model (Prof. Philip Van Damme): 664.000 euro (lopend)
● Fruitvlieg model (Dr. Elke Bogaert en voortzetting): 450.000 euro (lopend)
● Beyond Project MinE (Prof. Philip Van Damme en Prof. Ludo Van Den Bosch): 1.590.000 euro (2017-2019)
● Effect van genen geïdentificeerd in Project MinE (Prof. Ludo Van Den Bosch): 600.000 euro (2017-2018)

Daarnaast mocht in 2018 de KU Leuven/VIB het specifieke bedrag van 1.929.876,79 € ontvangen om hun onderzoeken te realiseren.

Ook in 2019 streven we ernaar om het even goed te doen als het voorbije jaar en op die manier het wetenschappelijk onderzoek een extra duw in de rug te geven. Er is namelijk extra financiële steun nodig om een behandeling voor ALS te vinden. Daarom vragen we om de ALS Liga en het wetenschappelijk onderzoek te blijven steunen in haar strijd tegen ALS. We zijn hierbij ontzettend dankbaar aan alle donateurs, die op die manier hoop geven aan alle ALS-patiënten in België en over de hele wereld.

‘We willen de ALS Liga bedanken voor de niet aflatende steun voor het ALS onderzoek. De fondsenwerving van de ALS Liga is van groot belang voor het labo zodat er verdere stappen gezet kunnen worden richting een oplossing voor de ziekte.’ Prof Philip Van Damme & prof Ludo Van Den Bosch

 

Onze bijzondere band met de KU Leuven/VIB is van groot belang om gericht wetenschappelijk onderzoek naar ALS tot stand te brengen. Dit gebeurt niet alleen door onze directe samenwerking één op één, maar ook op wereldvlak. De rechtstreekse financiering van de onderzoeksprojecten is enkel mogelijk door jullie vele donaties aan het onderzoeksfonds ‘A Cure for ALS’ van de ALS Liga. Ook in 2019 hopen wij een groot aantal giften te mogen ontvangen zodat we kunnen blijven vechten in de strijd tegen ALS.’ Evy Reviers, CEO

 

Bedankt uit naam van alle pALS!

 

1.            Guo W, Naujock M, Fumagalli L, et al. HDAC6 inhibition reverses axonal transport defects in motor neurons derived from FUS-ALS patients. Nature communications 2017; 8(1): 861.

2.            Bogaert E, Boeynaems S, Kato M, et al. Molecular Dissection of FUS Points at Synergistic Effect of Low-Complexity Domains in Toxicity. Cell reports 2018; 24(3): 529-37 e4.

3.            Steyaert J, Scheveneels W, Vanneste J, et al. FUS-induced neurotoxicity in Drosophila is prevented by downregulating nucleocytoplasmic transport proteins. Human molecular genetics 2018; 27(23): 4103-16.

4.            Swinnen B, Bento-Abreu A, Gendron TF, et al. A zebrafish model for C9orf72 ALS reveals RNA toxicity as a pathogenic mechanism. Acta neuropathologica 2018; 135(3): 427-43.

5.            Bento-Abreu A, Jager G, Swinnen B, et al. Elongator subunit 3 (ELP3) modifies ALS through tRNA modification. Human molecular genetics 2018; 27(7): 1276-89.

6.            Nonneman A, Criem N, Lewandowski SA, et al. Astrocyte-derived Jagged-1 mitigates deleterious Notch signaling in amyotrophic lateral sclerosis. Neurobiol Dis 2018; 119: 26-40.

7.            Beel S, Herdewyn S, Fazal R, et al. Progranulin reduces insoluble TDP-43 levels, slows down axonal degeneration and prolongs survival in mutant TDP-43 mice. Molecular neurodegeneration 2018; 13(1): 55.

8.            Poesen K, De Schaepdryver M, Stubendorff B, et al. Neurofilament markers for ALS correlate with extent of upper and lower motor neuron disease. Neurology 2017; 88(24): 2302-9.

9.            Gille B, De Schaepdryver M, Goossens J, et al. Serum neurofilament light chain levels as a marker of upper motor neuron degeneration in patients with Amyotrophic Lateral Sclerosis. Neuropathology and applied neurobiology 2018.

10.          Feneberg E, Oeckl P, Steinacker P, et al. Multicenter evaluation of neurofilaments in early symptom onset amyotrophic lateral sclerosis. Neurology 2018; 90(1): e22-e30.

11.          Nicolas A, Kenna KP, Renton AE, et al. Genome-wide Analyses Identify KIF5A as a Novel ALS Gene. Neuron 2018; 97(6): 1268-83 e6.