Gilenya (Fingolimod)

Gilenya (TDI-132 of fingolimod) is een therapie die momenteel door het ALS Therapy Development Institute (ALS TDI) wordt onderzocht voor de behandeling van amyotrofische laterale sclerose (ALS).

Gilenya werd ontwikkeld door Novartis en is goedgekeurd voor de behandeling van een andere neurdegeneratieve ziekte: multiple sclerose (MS).

Hoe werkt Gilenya?

ALS is een progressieve en dodelijke neurodegeneratieve ziekte waarbij de schade aan en het afsterven van motorneuronen (zenuwcellen die de spierbewegingen controleren) leiden tot het verlies van controle over de spieren en tot verlamming. De oorzaak van de ziekte is onbekend, maar men neemt aan dat overactiviteit van het immuunsysteem kan bijdragen aan de voortgang ervan. Het immuunsysteem gebruikt ontsteking als een beschermend mechanisme, maar als dit onnodig wordt geactiveerd, kan het de weefsels en organen beschadigen. Bij ALS gaat de ziektevoortgang gepaard met ontsteking in het zenuwstelsel.

Gilenya is een sfingosine 1-fosfaat- (S1P) receptormodulator, of een molecule die de functie van de S1P-receptor controleert, waardoor immuuncellen (of lymfocyten) de lymfeknopen, waar ze worden aangemaakt en in circulatie komen, kunnen verlaten. Eens in de bloedbaan kunnen deze immuuncellen zich naar het doelweefsel verplaatsen (zoals het zenuwstelsel bij ALS) en een ontsteking veroorzaken.

Gilenya blokkeert de signalisatie vanuit de S1P-receptor, waardoor de immuuncellen komen vast te zitten in de lymfeknopen, wat hen belet het zenuwstelsel te bereiken om er een ontsteking te veroorzaken. Men neemt aan dat Gilenya door deze ontstekingsreductie de voortgang van ALS vertraagt.

Preklinische tests bij een muizenmodel van ALS toonden aan dat Gilenya de overlevingsduur betekenisvol kan verlengen en de symptomen kan verbeteren.

Gilenya in klinische tests voor ALS

Een fase 2a-klinische test, (NCT01786174), die de veiligheid en verdraagbaarheid van Gilenya onderzocht vergeleken met placebo bij patiënten met ALS werd onlangs afgerond. Aan de gerandomiseerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde test namen 30 patiënten deel die dagelijks gedurende vier weken ofwel Gilenya namen ofwel een placebo. De patiënten werden tijdens de behandelingsperiode en gedurende een opvolgingsafspraak in week 8 gecheckt op ongunstige effecten. De test haalde zijn primaire eindpunt en de resultaten suggereren dat de behandeling goed werd verdragen door de ALS-patiënten. Er werden geen ernstige ongunstige effecten gerapporteerd.

De volgende stap in het onderzoek behelst de overgang naar fase 2b- en fase 3 klinische tests om de potentiële klinische voordelen en de veiligheid op de lange termijn van Gilenya te beoordelen bij mensen met ALS.

Vertaling: Bart De Becker

Bron: ALS News Today