Volgens een Nederlandse studie verhoogt langdurige blootstelling aan luchtvervuiling het risico op amyotrofische laterale sclerose.

De studie is getiteld 'Long-Term Air Pollution Exposure and Amyotrophic Lateral Sclerosis in the Netherlands: A Population-based Case–control Study' ('Langdurige blootstelling aan luchtvervuiling en amyotrofische laterale sclerose in Nederland: een populatiegebaseerde geval-controlestudie) en verscheen in het tijdschrift Environmental Health Perspectives (Milieugezondheidsperspectieven).

Wetenschappers stellen dat 90 tot 95 procent van de ALS-gevallen voortspruiten uit de interactie van genetische en omgevingsfactoren. Roken is een gekende risicofactor bij ALS, maar er is een gebrek aan informatie over andere factoren die aan de basis van de ziekte kunnen liggen.

Onderzoekers hebben langdurige blootstelling aan luchtvervuiling gekoppeld aan cardiovasculaire en ademhalingsziektes. In een recenter verleden hebben ze die vervuiling gekoppeld aan neurodegeneratieve ziektes zoals Parkinson en Alzheimer, maar er was tot nog toe weinig informatie beschikbaar over het verband tussen luchtvervuiling en ALS.

Op basis van toxicologische en dierenstudies formuleerden onderzoekers de hypothese dat kleine deeltjes in de lucht de bloed-hersenbarrière kunnen overschrijden of verstoren. Ze speculeerden dat dit aan de basis zou kunnen liggen van chronische hersenontsteking, oxidatieve stress, en abnormaliteiten in de witte massa van de hersenen, die gezamenlijk bijdragen aan de ontwikkeling van ALS. Oxidatieve stress is een gebrek aan evenwicht tussen de productie van vrije radicalen door het lichaam, die het weefsel kunnen beschadigen, en het vermogen van het lichaam om deze schadelijke effecten tegen te gaan.

Wetenschappers hebben hogere concentraties van fijne luchtdeeltjes gevonden in de hersenen van mensen die in grote agglomeraties wonen dan bij mensen die in minder vervuilde gebieden leven.

De Nederlandse onderzoekers besloten na te gaan of er een link bestaat tussen langdurige blootstelling aan luchtvervuiling en vatbaarheid voor ALS.

De leiders van het onderzoek waren Leonard H. van den Berg, hoogleraar Neurologie & Neurochirurgie aan het Medisch Centrum van de Universiteit van Utrecht, en Roel C.H. Vermeulen, universitair hoofddocent Moleculaire Epidemiologie en Risicobeoordeling aan het Instituut voor Risicobeoordelingswetenschappen van de Universiteit van Utrecht.

Het team voerde gedurende zeven jaar, van januari 2006 tot januari 2013, een populatiegebaseerde studie uit waarbij 917 ALS-patiënten en 2.662 controlegevallen betrokken waren. Ze gebruikten modellen van het European Study of Cohorts for Air Pollution Effects (ESCAPE)-project (Europese studie van cohorten voor effecten van luchtvervuiling) om de jaarlijkse gemiddelde luchtvervuilingsniveaus te bepalen vanaf 1992.

Ze ontdekten dat mensen die werden blootgesteld aan de hoogste niveaus van stikstofoxiden en aan fijne deeltjes in de lucht een significant hoger risico liepen op ALS dan anderen. Fijne deeltjes maken meer kans om door te dringen in de longen en andere organen.

Al deze luchtvervuilende factoren zijn gekoppeld aan het verkeer en zijn dan ook meer geconcentreerd in stedelijke gebieden.

De resultaten inzake stikstofoxide en fijne deeltjes bleven significant zelfs nadat de onderzoekers de graad van urbanisatie in rekening brachten van de woonplaatsen van de patiënten.

De onderzoekers zeiden ook dat de resultaten overeenstemden met eerdere studies die aantoonden dat blootstelling aan gevaarlijke aromatische luchtoplosmiddelen het risico verhoogt op ALS. Ze vonden ook een verhoogd risico op ALS bij vrachtwagen- en buschauffeurs en mensen die werken met zware machines, wat kracht bijzet aan de al gerapporteerde associatie tussen ALS en dieseluitstoot.

Globaal gezien leverde de Nederlandse studie "bewijs voor de associatie tussen langdurige blootstelling aan verkeersgerelateerde luchtvervuiling en verhoogde vatbaarheid voor ALS", zo schrijven de onderzoekers. "Onze bevindingen ondersteunen de noodzaak aan regelgevende volksgezondheidsinterventies om de luchtvervuilingsniveaus te bestrijden en leveren bijkomende inzichten in de potentiële pathofysiologie van ALS."

Het team stelde ook dat toekomstige studies deze bevindingen bij andere populaties moeten repliceren.

Vertaling: Bart De Becker

Bron: ALS News Today