Microglia geven astrocyten groen licht om te doden

(ingekorte versie)

Gwyneth Dickey Zakaib

In gezonde toestand dragen astrocyten zorg voor neuronen — waarbij ze synapsen vormen en snoeien, gebruikte neurotransmitters verwijderen en voedingsstoffen afleveren. Nu blijkt uit een verhandeling die op 18 januari in Nature verscheen dat drie cytokinen die worden vrijgegeven door microglia deze ondersteunende elementen omzetten in dodelijke agenten. Een team van wetenschappers onder leiding van Ben Barres en Shane Liddelow van de Medische School van de Universiteit van Stanford in Palo Alto, Californië, kwam tot de bevinding dat Il-1α, TNF en C1q rustende astrocyten in een reactieve toestand brengen die door de wetenschappers A1 wordt genoemd. A1-astrocyten verzwakken synapsen en doden neuronen en myelineproducerende cellen. De auteurs vonden A1-astrocyten in een waaier van kwetsuren en ziektetoestanden, waaronder Alzheimer, en suggereren dat ze in deze gevallen aan de basis liggen van neuronendood. Ook suggereren ze dat deze aandoeningen mogelijk kunnen worden behandeld door eenvoudigweg de afscheiding of actie te blokkeren van deze microgliale cytokinen, zodat astrocyten niet in een A1-toestand terechtkomen. "Acute verwondingen van het netvlies en het ruggenmerg en zelfs neurodegeneratieve ziektes zouden beter behandelbaar kunnen zijn dan we dachten", zegt Liddelow.

"Dit is echt een opwindend artikel", schrijft Jonathan Kipnis van de Medische School van de Universiteit van Virginia in Charlottesville aan het Alzforum. "Het is één van die gevallen waarbij je je afvraagt waarom we hier niet eerder aan hebben gedacht."

Philip Haydon van de Tufts-universiteit in Boston deelt dit standpunt. Hij zegt dat wetenschappers er in het verleden van uitgingen dat astrocyten reactief werden als respons op neuronale pathologie. "Nu wordt aangetoond dat de astrocyten eerst veranderen, wat een bijzonder ingrijpend effect heeft op synapsen en neurodegeneratie. Het is de wereld op z'n kop.”

"We hebben al lang weet van de rol van reactieve astrocyten bij ziektebeelden, maar de reden waarom en het moment waarop astrocyten reactief worden, bleef tot nog toe een mysterie", aldus Cagla Eroglu van de Duke-universiteit in Durham, North Carolina. "Deze verhandeling is een mijlpaal voor ons begrip van dit mechanisme. Als we deze specifieke populatie van cellen bestuderen, begrijpen en als doelwit kiezen, wordt het wellicht mogelijk om hulp te bieden bij niet één, maar bij veel ziektes van het zenuwstelsel."

Een vast patroon: Bij diverse ziektes worden astrocyten (groen) omgezet naar de A1-toestand, waarbij ze complementfactoren vrijgeven zoals C3 (rood). [Liddelow et al., 2016. Nature.]

Vertaling: Bart De Becker

Bron: Alzforum