Modellen van amyotrofische laterale sclerose: vooruitgang en mogelijkheden

04-07-2017

OVERZICHT

Philip Van Damme, Wim Robberecht, Ludo Van Den Bosch

Ziektemodellen & -mechanismen 2017 10: 537-549; doi: 10.1242/dmm.029058

SAMENVATTING

Amyotrofische laterale sclerose (ALS) is een neurodegeneratieve aandoening die voornamelijk het motorsysteem aantast en leidt tot progressieve spierzwakte. De meeste patiënten leven nog slechts 2 tot 5 jaar na de aanvang van de ziekte en overlijden vaak aan het falen van de longspieren. ALS is een familiale ziekte bij zowat 10% van de patiënten. De overige 90% ontwikkelt sporadische ALS. Het afgelopen decennium hebben we veel meer inzicht gekregen in de genetica en neuropathologie van ALS. Momenteel worden zowat 20 genen geassocieerd met ALS en de meest gangbare oorzaken van een typisch ALS-geval zijn gekoppeld aan mutaties in SOD1, TARDBP, FUS en C9orf72. Vooruitgang in ons begrip van de genetische basis van ALS heeft geleid tot de creatie van verschillende modellen van de ziekte. De moleculaire trajecten die zijn voortgevloeid uit deze systemen zijn heterogener dan verwacht, gaande van eiwitaggregatie en tekortkomingen in meervoudige cruciale cellulaire processen in neuronen tot disfunctie van niet-neuronale cellen in de omgeving. Hier bieden we een overzicht van de verschillende modelsystemen die werden gebruikt om ALS te bestuderen en bespreken we hoe ze hebben bijgedragen aan onze huidige kennis van ALS-ziektemechanismen. Een beter begrip van nieuwe ziektetrajecten, de schadelijke effecten van de verschillende genmutaties en de oorzaken die aan de basis liggen van motorneuronendegeneratie bij sporadische ALS zullen het ontwikkelingsproces van nieuwe behandelingen versnellen.

Fondsen

De auteurs krijgen fondsen van het Opening the Future-fonds (KU Leuven), het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek Vlaanderen (FWO-Flanders), het programma Interuniversity Attraction Poles (IUAP) P7/16 van het Bureau van het Belgisch Federaal Wetenschapsbeleid, de ALS Liga België, Hart voor ALS, het Laeversfond voor ALS onderzoek, de Association Belge contre les Maladies Neuro-Musculaires (ABMM), de Stichting Alzheimeronderzoek (SAO-FRA), het Vlaams Impulsprogramma rond Netwerken voor Dementieonderzoek (VIND) van de Vlaamse overheid, het Vlaams Agentschap Innoveren & Ondernemen (IWT-fondsen Project MinE en iPSCAF), de Latranstichting, de Europese Onderzoeksraad onder het Zevende Raamwerkprogramma (FP7/2007-2013), het Euro-MOTOR-project (259867) en de ERC (340429); het Joint Programme-Neurodegenerative Disease Research (JPND) van de Europese Unie, project STRENGTH en RiMod-FTD, het Europese E-Rare-2-project PYRAMID. P.V.D. heeft een seniorklinischonderzoeksschap van FWO-Vlaanderen. W.R. wordt ondersteund via de E. von Behring-zetel voor Neuromusculaire en Neurodegeneratieve Aandoeningen.

 

Vertaling: Bart De Becker

Bron: Disease Models & Mechanisms

Share