Cardio-metabolische ziekten hebben mogelijk een invloed op het risico op ALS en de voortgang van de aandoening

Een nieuwe studie van het Institute of Environmental Medicine (IMM), die verscheen in The Lancet Regional Health – Europe, toont aan dat bepaalde cardio-metabolische ziekten mogelijk een invloed hebben op het risico op ALS en op de prognose van de aandoening. Deze bevindingen onderlijnen een complex verband tussen hartziekten en neurologische aandoeningen zoals ALS. Dit zou kunnen bijdragen aan de preventie van de ziekte en de zorg voor patiënten die eraan lijden.

Amyotrofische laterale sclerose (ALS), is een zeldzame en slopende aandoening die het zenuwstelsel aantast, wat leidt tot spierzwakte. Intensief onderzoek ten spijt blijven de oorzaken van deze ziekte grotendeels onbekend. 

Onderhavige studie analyseerde gegevens van 1.463 individuen met ALS of een andere neurologische aandoening in Zweden. De gegevens werden verzameld tussen 2015 en 2023, en vergeleken met enerzijds zowat 7.300 individuen die de ziekte niet hadden, en anderzijds met aanverwanten.

De resultaten tonen aan dat een eerdere diagnose van diabetes type 2 of hoge cholesterolwaarden (hypercholesterolemie) verband hielden met een lager risico op ALS. Deze verbanden werden al vijf jaar voor de diagnose vastgesteld. Toch bleken in het jaar voorafgaand aan de ALS-diagnose hypercholesterolemie en diabetes type 2 meer gangbaar bij ALS-patiënten.

“Dit kan wijzen op een complexe relatie tussen metabolische ziekten en ALS. Langdurige hypercholesterolemie en diabetes type 2 kunnen beschermen tegen ALS. Omgekeerd kunnen ook aan ALS verwante pathologieën een impact hebben op het metabolisme en de ontwikkeling van hypercholesterolemie of diabetes type 2”, zegt Charilaos Chourpiliadis, doctoraatsstudent aan het Institute of Environmental Medicine, Karolinska Institutet.

Het onderzoek wees tevens uit dat ALS-patiënten met een geschiedenis van cardiovasculaire ziekten waaronder hartfalen, te hoge bloeddruk en hartritmestoornissen, een slechtere prognose hadden na de diagnose. Hun functioneren ging er sneller op achteruit en hun stervenskans was groter.

Met behulp van geavanceerde statistische methodes identificeerden de onderzoekers twee onderscheiden groepen van ALS-patiënten. De eerste groep was ouder, functioneel zwakker bij de diagnose en had meer te kampen met cardiovasculaire aandoeningen. Dit bleek gekoppeld aan een snellere ziektevoortgang en hogere sterftecijfers.

“Onze bevindingen onderlijnen dat het belangrijk is vormen van co-morbiditeit in overweging te nemen bij de behandeling en opvolging van ALS-patiënten. De identificatie van deze verbanden kan bijdragen aan behandelingen op maat en leiden tot een betere levenskwaliteit”, aldus Charilaos Chourpiliadis.

De studie suggereert dat cardio-metabolische vormen van co-morbiditeit een belangrijke rol kunnen spelen bij het risico op ALS en het verloop van de ziekte. Ze biedt onderzoekers en artsen belangrijke aanwijzingen voor de ontwikkeling van meer gepersonaliseerde toekomstige behandelingsstrategieën.

Het onderzoek kreeg fondsen van de Europese Onderzoekraad, de U.S. Centers for Disease Control and Prevention, en de Zweedse Onderzoekraad.

Vertaling: Bart De Becker
Bron: Karolinska Institute