Hersenscans kunnen mogelijk het risico op ALS voorspellen bij dragers van de C9ORF72-mutatie

188 verwanten van ALS-patiënten gescreend op ID-merkers van het ziekterisico

Mensen met mutaties in het C9ORF72-gen die ALS krijgen, vertonen al jaren voor de symptomen opduiken tekenen van hersenschade. Dat blijkt uit een nieuwe studie.

De bevindingen suggereren dat het nuttig kan zijn op zoek te gaan naar veranderingen in de hersenstructuren om te voorspellen welke mensen met een C9ORF72-mutatie ook werkelijk ALS zullen krijgen.

De studie heet ‘Longitudinal Magnetic Resonance Imaging in Asymptomatic C9orf72 Mutation Carriers Distinguishes Phenoconverters to Amyotrophic Lateral Sclerosis or Amyotrophic Lateral Sclerosis with Frontotemporal Dementia’, en verscheen in de Annals of Neurology.

We hebben onvoldoende zicht op de oorzaken van ALS, maar we weten wel dat sommige gevallen verband houden met genetische mutaties. De meest gangbare mutatie doet zich voor in het C9ORF72-gen, maar niet iedereen met die mutatie krijgt ook ALS. Men schat zelfs dat minder dan de helft van de dragers ook last krijgt van de ziektesymptomen, maar er bestaat geen betrouwbare methode om te voorspellen wie.

Merkers van het ALS-ziekterisico

Een Nederlandse ploeg wetenschappers rekruteerde 188 mensen die biologisch verwant waren aan mensen die ALS kregen door toedoen van een C9ORF72-mutatie. Het team onderzocht hen om merkers te identificeren die het ziekterisico bij de dragers voorspellen. 56 mensen waren drager van een mutatie in het C9ORF72-gen. Ze werden vergeleken met een groep die geen drager was.

Bij de start van de studie vertoonde niemand symptomen van ALS. Routine-MRI-scans onderzochten gedurende meerdere jaren de hersenstructuren van de deelnemers.

“Voor deze prospectieve studie gebruikten we longitudinale, met T1 verzwaarde MRI-scans van hoge resolutie bij een groot cohort van asymptomatische C9ORF72-mutatiedragers om de hersenstructuren te onderzoeken van de individuen die later ALS kregen”, aldus de onderzoekers.

Tijdens de opvolging werden 5 C9ORF72-mutatiedragers na gemiddeld bijna 6 jaar gediagnosticeerd met ALS. Eén van deze patiënten kreeg aanvankelijk frontotemporale degeneratie (FTD) en begon pas enkele jaren later ALS-symptomen te vertonen.

De onderzoekers ontdekten aan de hand van de hersenscans dat mensen die ALS kregen tekenen vertoonden van atrofie (verschrompeling) in bepaalde hersengebieden. Dit was merkbaar in de vroegste scans, tot 6 jaar voor de eerste ziektesymptomen opdoken.

Wiskundige modellen wezen uit dat een goed deel van de C9ORF72-mutatiedragers die geen symptomen ontwikkelden tegen het einde van de opvolgingsperiode gelijkaardige verschrompelingsverschijnselen vertoonde. Naar schatting een kwart van deze deelnemers zal volgens de onderzoekers pas tegen de leeftijd van 80 kampen met symptomen.

Er zijn nog meer opvolgings- en validatiestudies nodig om dit idee te bevestigen, maar als het steek houdt, kan men op basis van hersenscans voorspellen wie de ziekte krijgt. Dit kan dan weer belangrijk zijn ter preventie.

“Onze resultaten bieden een potentiële nieuwe methode om de presymptomatische ziektevoortgang te kwantificeren en de intrede van klinisch manifeste ALS-symptomen te voorspellen”, aldus nog de wetenschappers.

Vertaling: Bart De Becker
Bron: ALS News Today