Vroeger starten met riluzol verhoogt de kansen om langer te overleven in geval van ALS

Studie brengt 'sterk argument' naar voren voor een prompte ALS-diagnose en onmiddellijke start van de behandeling

Een gegevensbankstudie suggereert dat vroeger starten met riluzol ervoor kan zorgen dat men langer overleeft in geval van ALS.

De onderzoekers schatten dat één jaar uitstel van deze behandeling de gemiddelde overlevingsduur met 1,9 maanden kan verlagen. In geval van twee jaar uitstel is dat gemiddeld 4,9 maanden.

De studie draagt de titel ‘Early initiation of riluzole may improve absolute survival in amyotrophic lateral sclerosis’ (‘Vroeg beginnen met riluzol kan de absolute overlevingsduur verhogen in geval van ALS’) en verscheen in Muscle & Nerve.

Riluzol was de eerste therapie die in de VS werd goedgekeurd ter behandeling van ALS. Ze is verkrijgbaar als tablet onder de naam Rilutek. Momenteel vormt ze ook een ingrediënt van twee andere goedgekeurde formules: Exservan (een orale riluzolfilm) en Tiglutik (een orale riluzoloplossing).

Het exacte behandelingsmechanisme waarmee riluzol ALS behandelt, is onbekend, maar men vermoedt dat het middel de aftakeling van de zenuwcellen remt door te beletten dat de scheikundige boodschapper glutamaat wordt vrijgegeven.

Redelijk grote ‘incrementele voordelen’ vastgesteld bij een vroegtijdiger gebruik van riluzol

Diverse studies hebben aangetoond dat riluzol de voortgang van de ALS-symptomen kan vertragen en de overlevingsduur gunstig kan beïnvloeden, maar over de optimale timing van de behandeling tasten we nog enigszins in het duister.

“Een hernieuwde analyse van oorspronkelijke onderzoekgegevens impliceerde dat riluzol de overlevingsduur bevorderde door de gevorderde stadia van de ziekte te verlengen… Bij het onderzoekcohort waren echter geen patiënten van het vroege stadium betrokken, zodat we geen zicht hadden op voordelen in die vroege stadia” zo schrijven de onderzoekers, en ze voegen eraan toe dat latere analyses “suggereren dat ook een vroegtijdiger behandeling voordelen biedt, die des te groter worden naarmate men korter na het intreden van de ziekte met de behandeling begint.”

Om die inzichten verder uit te diepen, analyseerde een Amerikaanse onderzoekteam gegevens uit PRO-ACT, een grote gegevensbank van ALS-patiënten die deelnamen aan klinische studies.

Van de 4.778 patiënten die in deze analyses voorkwamen, waren er 3.446 (72,1%) behandeld met riluzol. De globale gemiddelde overlevingsduur lag significant hoger bij patiënten die met riluzol waren behandeld (22,6 vs. 20,2 maanden). Statistische analyses suggereerden dat een behandeling met riluzol het overlijdensrisico met meer dan 20% reduceerde.

“Onze inschatting van het overlevingsvoordeel stemt bijna volledig overeen men met de inschatting van de oorspronkelijke gerandomiseerde en gecontroleerde studies naar riluzol”, zo schrijven de onderzoekers.

Bij een verdere reeks statistische tests vergeleken de onderzoekers het effect van riluzol op de overlevingsduur bij patiënten die op verschillende tijdstippen met de behandeling waren gestart. Over het algemeen stelden ze geen significante verschillen vast — de effecten van riluzol op de overlevingsduur bleven consistent, ongeacht het moment waarop de therapie werd gestart of de duur van de behandeling.

“Het is een belangrijke vaststelling dat we geen bewijs vonden van een significante variatie met betrekking tot het effect van riluzol op verschillende tijdstippen vanaf de aanvang van de ziekte tot de start van de riluzolbehandeling. Ook de risico-reductie veranderde niet in functie van de duur van de behandeling”, aldus de onderzoekers.

Ze benadrukken echter dat deze bevindingen “daarom nog niet impliceren dat de timing en de duur van de behandeling geen rol spelen.”

Integendeel, het overlijdensrisico in deze modellen is cumulatief. Met andere woorden, hoe langer iemand wordt behandeld, hoe langer het gereduceerde overlijdensrisico — het globale overlijdensrisico is geringer naarmate de behandeling langer duurt.

Ter illustratie berekenden de onderzoekers dat de totale gemiddelde overlevingsduur 1,9 maanden korter zou zijn (40,1 vs. 38,2 maanden) als pas 18 maanden na de aanvang van de ziekte met riluzol werd gestart in plaats van 6 maanden na de aanvang van de ziekte. Als de behandeling pas 30 maanden na de aanvang van de ziekte werd gestart, zou de overlevingsduur nog korter zijn: gemiddeld 35 maanden.

“Berekeningen die uitgaan van een uniform beschermend voordeel van riluzol wijzen op een verbetering van de gemiddelde overlevingsduur van 2 maanden, waarbij zowat 4% meer patiënten tot 2 [jaar] na de aanvang overleven indien de behandeling 6 maanden in plaats van 18 maanden na de aanvang van de ziekte wordt gestart”, zeggen de wetenschappers. “Hoewel deze incrementele voordelen in absolute termen eerder klein zijn, vallen ze toch relatief groot uit vergeleken bij het bescheiden globale voordeel van de huidige ALS-behandelingen.”

Deze bevindingen leveren “een sterk argument voor een vroege behandeling en bijgevolg voor een prompte ALS-diagnose”, zo besluiten de onderzoekers. Ze voegen hier aan toe dat “dit argument betrekking heeft op riluzol, en mogelijk ook op andere behandelingen.”

Ze merken verder op dat deze studie beperkt is omdat ze uitsluitend een beroep doet op de klinische gegevens van de PRO-ACT-gegevensbank. Over de timing van de start van de behandeling, over de vraag of de patiënten hun medicatie wel namen zoals vereist, en in verband met de potentiële variatie tussen verschillende studies, moesten ze bijvoorbeeld een paar veronderstellingen doen.

Vertaling: Bart De Becker
Bron: ALS News Today