Instrument detecteert vroege tekenen van motorische neuronziekte

Uit onderzoek blijkt dat er een techniek is ontdekt die de tekenen van de ziekte van de motorische neuronen (MND) bij mensen eerder identificeert dan de huidige tests.

De methode kan de ziekte in hersenweefsel detecteren voordat de symptomen verschijnen - waardoor mogelijk sneller kan worden ingegrepen en behandeld, aldus wetenschappers.

Het hulpmiddel, dat gebruik maakt van kleine biologische moleculen, bekend als aptameren, zou een grote verandering teweeg kunnen brengen in MND-onderzoek door conventionele benaderingen aan te vullen of te vervangen.

Enorm potentieel

Een aptameer, ontwikkeld om zich te binden aan eiwitklonteringen die zich ophopen in de hersenen van mensen met MND, was in staat om beschadigde eiwitten te identificeren in monsters van hersenweefsel voordat de cellen slecht functioneerden - het stadium waarin MND symptomen verschijnen en de huidige testen de ziekte identificeren.

Vroegtijdige detectie van deze ophopende eiwitten bij mensen met MND blijft een belangrijke uitdaging voor succesvolle behandelingen.  Nu er nieuwe medicijnen beschikbaar komen, is het van vitaal belang om de effectiviteit van medicijnen in klinische studies te kunnen meten. Dit hulpmiddel zou kunnen helpen om dit probleem aan te pakken, aldus het team.

Dit is de eerste keer dat deze benadering gebruikt wordt in menselijk weefsel en we zijn enthousiast over de mogelijkheid om een pathologische vorm van het eiwit te detecteren die tot nu toe moeilijk te karakteriseren was. In tegenstelling tot de antilichamen die gebruikt worden in de huidige testen voor MND, worden aptameren in het laboratorium gesynthetiseerd, wat een meer kosteneffectief en betrouwbaar alternatief biedt.

Dr. Mathew Horrocks, School voor Scheikunde, Universiteit van Edinburgh

Motor neuron ziekte

De motorneuronziekte is een dodelijke, snel voortschrijdende neurologische aandoening waaraan momenteel ongeveer 5.000 mensen in het Verenigd Koninkrijk lijden. Het kan volwassenen van elke leeftijd treffen, maar de meeste mensen krijgen de diagnose boven de 50 jaar.
De ziekte wordt veroorzaakt door de ophoping van bepaalde eiwitten in de hersenen die samenklonteren, waardoor de cellen geleidelijk niet meer werken. Naarmate de ziekte voortschrijdt, worden beweging, denken en ademhaling belemmerd, wat na verloop van tijd erger wordt.

Dit hulpmiddel 'richt' zich op het ziekte-eiwit en stelt ons in staat om te zien waar zich giftige klonters ophopen in het lichaam. Het kan dit doen voor veel kleinere hoeveelheden ziekte-eiwitten en met een grotere nauwkeurigheid dan ooit tevoren. Dit zou een doorbraak kunnen betekenen voor MND-onderzoek, diagnostiek en behandeling.

Dr. Jenna Gregory, Universiteit van Aberdeen

Gezamenlijke aanpak

De studie, gepubliceerd in het tijdschrift Acta Neuropathologica, werd uitgevoerd door een team van onderzoekers van de universiteiten van Edinburgh en Aberdeen.

De aptameer die gericht is op het eiwit dat geassocieerd wordt met MND werd ontwikkeld door wetenschappers van de Universiteit van Edinburgh, het Instituto Italiano di Tecnologia, King's College in Londen en het Centre for Genomic Regulation in Spanje. Het onderzoek werd gefinancierd door Target ALS.

Edinburgh Innovations, de commercialiseringsdienst van de Universiteit van Edinburgh, zal een licentie nemen op de gepatenteerde aptameer.

Het duurt vaak een jaar vanaf het eerste begin van de symptomen tot de diagnose MND. Dit innovatieve onderzoek naar de vroege cellulaire veranderingen die optreden bij MND biedt een opwindend potentieel voor de ontwikkeling van nieuwe tests om de diagnostische vertraging te helpen verminderen. Aangezien de behandeling pas begint als de ziekte is gediagnosticeerd, zal eerder ingrijpen hopelijk ook betekenen dat behandelingen effectiever zijn.

Dr. Brian Dickie, Directeur Onderzoek, Motor Neurone Disease Association

Vertaling: Gerda Eynatten-Bové 

Bron: Universiteit van Edingburgh